از زبان یک عکس
در هر یک از قسمت‌های مجموعۀ «از زبان یک عکس»، ناگفته‌های یک عکس مستند، با اتکاء به زمینۀ تاریخی آن شرح داده می‌شود؛ عکس‌هایی که گاه از رویدادهای مهم و گاه از موقعیت‌هایی فراموش‌شده به یادگار مانده‌اند.
دنبالههمه بخش‌ها
-
مناخم بگین: تروریست یا استقلال‌طلب؟
اسرائیل، ۲۵ ژانویۀ ۱٩۴٩ / ۵ بهمن ۱۳۲۷: مناخم بگین، رهبر پیشین گروه زیرزمینی «ایرگون»، بعد از سال‌ها فعالیت مخفی و متهم شدن به تروریسم، حالا بعد از تشکیل کشور اسرائیل به فعالیت علنی سیاسی روی آورده و به عنوان رهبر حزب «حیروت» در انتخابات مجلس مؤسسان شرکت می‌کند. بریتانیا که مناخم بگین را رهبر یک گروه خشن تروریستی می‌دانست، برای دستگیری او ۱٠هزار پوند جایزه تعیین کرده بود. اما طرفداران بگین وی را یکی از برجسته‌ترین مبارزان یهودی در راه استقلال سرزمین اسرائیل معرفی می‌کنند.03/05/2024 -
نخستین رأی زنان در ترکیه
استانبول، ۲۱ اکتبر ۱٩۳٠ / ۲۹ مهر ۱۳۰۹: زنان ترک برای نخستین بار، در انتخابات شهرداری‌ها شرکت می‌کنند. آنان برای اولین بار حق انتخاب کردن و انتخاب شدن را به دست آورده‌اند. اگرچه زنان ترک برای کسب حق رأی عمومی – از جمله برای مجلس – چهار سال دیگر انتظار کشیدند، اما شرکت در انتخابات محلی برای آنان نماد مهمی در روند دستیابی به حقوق خود بود.05/04/2024 -
تنها تروریستی که بعد از کشتار کودکان بِسلان زنده ماند
اوستیای شمالی، سپتامبر ۲٠٠۴ / شهریور ۱۳۸۳: بعد از دو روز گروگان‌گیری در مدرسۀ «بِسلان» و کشته شدن بیش از ۱۸۰ کودک، نیروهای ویژۀ روسیه تنها مهاجمی را که زنده باقی مانده دستگیر کرده‌اند. از ۳۲ تروریست چچن که به مدرسه حمله کردند، تنها نورپاشا کولایف جان به در برد. او به حبس ابد محکوم شد و ظاهراً همچنان در زندان‌های روسیه است. کشتار بسلان یکی از دردناک‌ترین حملات تروریستی در تاریخ روسیه به شمار می‌آید.27/03/2024 -
ارتش ایران در جشن پیروزی متفقین
لندن، هشتم ژوئن ۱۹۴۶ / ۱۸ خرداد ۱۳۲۵: دستۀ کوچکی از سربازان ایرانی در رژۀ عظیمی که برای بزرگداشت پیروزی متفقین بر آلمان نازی برگزار شده، حضور دارند. از نظر احمد قوام، نخست‌وزیر وقت، حضور ایران در این مراسم به معنای رسمیت بخشیدن به نقش ایران در پیروزی متفقین بود.13/03/2024 -
روز زن ۵۷: نخستین تظاهرات بزرگ علیه حجاب اجباری
تهران، ۸ مارس ۱۹۷۹ / ۱۷ اسفند ۱۳۵۷: برای نخستین بار در تاریخ ایران، تجمعی بزرگ به مناسبت روز جهانی زن شکل می‌گیرد. انگیزۀ اصلی این تظاهرات، اعتراض به اجباری شدن حجاب بود. درست یک روز قبل، خمینی صریحاً گفته بود که زنان موظفند در ادارات دولتی و وزارتخانه‌ها «باحجاب باشند.» تظاهرات زنان در نخستین ماه بعد از انقلاب شش روز طول کشید.08/03/2024 -
ردّ خون پای دیوار کرملین
مسکو، ۲۸ فوریه ۲۰۱۵ / ۹ اسفند ۱۳۹۳: ساعتی قبل، بوریس نمتسوف، معاون سابق نخست‌وزیر روسیه و یکی از مخالفان سرسخت ولادیمیر پوتین در نزدیکی کاخ کرملین به ضرب گلوله کشته شده است. نقش جسد بر آسفالت، در میان بقایای خون‌های شسته‌شده، خاک، باران و مواد شوینده هنوز باقی است. نمتسوف در کنار آلکسی ناوالنی یکی از رهبران درجه اول جریان مخالفت با پوتین بود. نه سال بعد از او، ناوالنی نیز در زندان جان داد.22/02/2024 -
روزی که آبجو آزاد شد
واشنگتن، ۲۲ مارس ۱۹۳۳ / ۲ فروردین ۱۳۱۲: فرانکلین روزولت، رئیس‌جمهوری آمریکا، در حضور شماری از نمایندگان کنگره، قانونی را به امضاء می‌رساند که فروش آبجو و هرنوع مشروب را که حداکثر ۳٫۲ درصد الکل داشته باشد، آزاد می‌کند. حدود ۸ ماه بعد از تصویب این قانون، دورۀ سیزده سالۀ ممنوعیت الکل در ایالات متحد آمریکا عملاً پایان گرفت. معروف است که پرزیدنت روزولت بعد از امضای قانون گفته بود: «حالا وقت خوبی برای نوشیدن یک آبجوست!»14/02/2024 -
جشن اعدام در بغداد
عراق، ۲۷ ژانویه ۱٩۶٩ / ۷ بهمن ۱۳۴۷: پانزده شهروند عراقی به اتهام جاسوسی برای اسرائیل به دار آویخته می‌شوند. حزب بعث این رویداد را به عنوان یک واقعۀ ملی و میهنی به نمایش می‌گذارد و نزدیک به نیم میلیون نفر را در خیابان‌های پایتخت به راه‌پیمایی و تماشای اعدام‌شدگان می‌کشاند. از ۱۵ محکوم اعدام‌شده، ٩ نفر یهودی‌اند. اما واشنگتن سخت مراقب است که مبادا اسرائیل دست به واکنش‌های انتقام‌جویانه بزند.07/02/2024 -
ایران و پاکستان: آیا تفنگ خالی است؟
تهران، ۱۲ آبان ۱۳۳۵ / سوم نوامبر ۱۹۵۶: اسکندر میرزا، نخستین رئیس‌جمهوری پاکستان در کنار محمدرضا شاه پهلوی از یک تمرین نظامی دیدن می‌کند (احتمالاً در لشکرک). هر دو رهبر سیاسی که به خوبی با سلاح و آموزش‌های نظامی آشنایی دارند، مراقبند که مبادا گلوله‌ای ناخواسته در لولۀ تفنگ باشد. اسکندر میرزا و محمدرضا شاه هر دو در تبعید از دنیا رفتند. پادشاه ایران در مصر دفن شد و رئیس‌جمهوری پاکستان در ایران...26/01/2024 -
ابوظبی: از شیخ شخبوط تا شیخ زاید
ابوظبی، اوت ۱۹۶۱ / مرداد ۱۳۴۰: آسوشیتد پرس در شرح این عکس نوشته است: «رد لاستیک‌های تنها شورلت ابوظبی الزاماً به کاخ شیخ شخبوط منتهی می‌شود که در وسط شهر، در میان شن و درختان لاغر نخل قرار گرفته است.» ده سال بعد، ابوظبی و شش شیخ‌نشین دیگر، امارات متحد عرب را تشکیل دادند.26/01/2024 -
برای عکاسی که دیگر نیست
کویت، ۲۴ دسامبر ۲٠٠۲ / دی ۱۳۸۱: بابا نوئل به دیدن گروهی از تفنگداران دریایی آمریکا آمده است. چند روز بیشتر به آغاز سال نو باقی نمانده. سالی که شاهد حملۀ آمریکا به عراق و شروع جنگی عقیم و بیهوده بود که پیامدهای آن هنوز هم منطقه را رها نکرده است. عکاس، آنیا نیدرینگ‌هاوس آلمانی، دوازده سال بعد، در آشوبی دیگر، در افغانستان کشته شد. اما عکس‌های او تاریخی را روایت می‌کند که انگار ده سال بعد از مرگ عکاس همچنان در حال تکرار است.03/01/2024 -
بیست سال از فاجعۀ بم گذشت
بم، جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ / ۲۶ دسامبر ۲۰۰۳: حوالی ساعت پنج بامداد روز جمعه زلزله‌ای با بزرگی ۶٫۶ ریشتر شرق استان کرمان را لرزاند و ده‌ها هزار قربانی گرفت. علاوه بر فاجعۀ انسانی، میراث تاریخی ایران در این زمین‌لرزه زخمی عمیق خورد. ارگ بم که تا آن روز بزرگ‌ترین مجموعۀ خشتی جهان لقب داشت به شکلی جبران‌ناپذیر ویران شد.27/12/2023 -
پیشه‌وری در تهران: روزهای حساس برای آذربایجان
اول خرداد ۱۳۲۵ / ۲۲ مه ۱٩۴۶: مکان دقیق عکس نامعلوم است. جعفر پیشه‌وری، رهبر فرقۀ دموکرات آذربایجان – نفر وسط - در کنار خبرنگار آسوشیتدپرس عکس یادگاری گرفته است. فرد سمت راست عکس شناخته نشد اما خبرنگار آسوشیتدپرس که در سمت چپ دیده می‌شود کسی نیست جز جوزف سی. گودوین، مردی که هفت سال بعد، هنگام کودتای ۲۸ مرداد، مسئولیت ایستگاه سیا در تهران را به عهده داشت.12/12/2023 -
آخرین نامه‌های آلبر کامو
۴ ژانویه ۱۹۶۰ / ۱۳ دی ۱۳۳۸: آلبرکامو که همراه با خانواده برای تعطیلات سال نو میلادی به منزل ییلاقی‌‌شان در جنوب فرانسه رفته بود، در راه بازگشت به پاریس، در تصادف اتوموبیل کشته می‌شود. رانندۀ خودرو لوکس «فاسل وِگا» میشل گالیمار بود که چند روز بعد از حاثه در بیمارستان جان سپرد. همسر گالیمار و دخترش که در صندلی عقب نشسته بودند جان به در بردند. چند روز قبل از حادثه، آلبر کامو در دو نامه به دو معشوقه‌اش خبر داده بود که بزودی به پاریس بازخواهد گشت.04/12/2023 -
سال ۱٩۷۷: گروگان‌گیری در مرکز یهودیان واشنگتن و میانجی‌گری اردشیر زاهدی
واشنگتن، ۱٠ مارس ۱٩۷۷ / ۱۹ اسفند ۱۳۵۵: اردشیر زاهدی، سفیر دولت شاهنشاهی ایران همراه با سفیران مصر و پاکستان برای میانجی‌گری در بحران گروگان‌گیری در مرکز یهودیان «بی‌نای بی‌ریث» (B'nai B'rith) تلاش می‌کنند. گروگان‌گیران که از اعضای جنبش حنفی آمریکا هستند، بیش از ۱۴٠ نفر را در سه ساختمان به گروگان گرفته‌اند...29/11/2023
از زبان یک عکس
در هر یک از قسمت‌های مجموعۀ «از زبان یک عکس»، ناگفته‌های یک عکس مستند، با اتکاء به زمینۀ تاریخی آن شرح داده می‌شود؛ عکس‌هایی که گاه از رویدادهای مهم و گاه از موقعیت‌هایی فراموش‌شده به یادگار مانده‌اند.