ابوظبی، اوت ۱۹۶۱ / مرداد ۱۳۴۰: آسوشیتد پرس در شرح این عکس نوشته است: «رد لاستیک‌های تنها شورلت ابوظبی الزاماً به کاخ شیخ شخبوط منتهی می‌شود که در وسط شهر، در میان شن و درختان لاغر نخل قرار گرفته است.» ده سال بعد، ابوظبی و شش شیخ‌نشین دیگر، امارات متحد عرب را تشکیل دادند.
در سال ۱۹۶۱، شخبوط بن سلطان آل‌نهیان حاکم ابوظبی بود. در آن زمان، سرزمین‌هایی که بعداً امارات متحد عرب را تشکیل دادند از سوی انگلیسی‌ها «ساحل آشتی» نامیده می‌شد.
پیش از آن و تا سال ۱۸۵۳، اروپاییان این کرانه‌ها را به نام «ساحل دزدان دریایی» می‌شناختند.
دزدی دریایی در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان طی سدۀ هجدهم و در اوایل سدۀ بعدی، در دوره‌ای که ایران و عثمانی نیروی دریایی لازم را برای تسلط بر منطقه نداشتند، به اوج رسید.
کلودین رودولفو، پژوهشگری که در دهۀ ۱۹۶۰ و ۷۰ تحقیقات گسترده‌ای پیرامون تاریخ خلیج فارس انجام داده، می‌نویسد که در سال ۱۸۰۹، قبیلۀ آل قاسمی یا القواسم که نیروی اصلی راهزنی دریایی را تشکیل می‌داد صاحب ۶۳ کشتی بود که برخی از آنها تا ۳۰۰ نفر و ۵۰ توپ را حمل می‌کرد. وی شمار دزدان دریایی منطقه را در آن سالها حدود ۱۹هزار نفر برآورد کرده است.
اما این فعالیت پررونق، قدرت‌های اروپایی و به ویژه بریتانیا را به ستوه آورد. انگلیسی‌ها که قبل از هرچیز به امنیت تجارت و رفت و آمد در مسیر هند می‌اندیشیدند، سرانجام به واکنش نظامی دست زدند. بالاخره بعد از مدتی درگیری، بریتانیا به واسطۀ کمپانی هند شرقی پیمان‌هایی را با شیخ‌نشین‌های منطقه امضا کرد و به این مناسبت از سال ۱۸۵۳ به بعد، ساحل دزدان دریایی را «ساحل آشتی» نامید.
بریتانیا از همان زمان روابط شیخ‌نشین‌ها با جهان خارج را به انحصار خود درآورد. تا جایی که لرد کرزن که در سالهای نخست سدۀ بیستم نایب‌السلطنۀ هند بود، صریحاً هشدار می‌داد که «هر وزیر بریتانیایی که استقرار پایگاه یک کشور (اروپایی) دیگر به غیر از بریتانیا را در خلیج فارس بپذیرد خائن محسوب می‌شود.»
شیخ شخبوط که از سال ۱۹۲۸ تا ۱۹۶۶ حاکم ابوظبی بود، به محافظه‌کاری و سنت‌گرایی شهرت داشت. با اینکه ابوظبی از اوایل دهۀ ۱۹۶۰ به ثروت عظیم نفتی دست یافت اما شخبوط نسبت به ورود ناگهانی مظاهر تجدد بدبین بود و می‌ترسید که فرهنگ اجدادی‌اش مورد هجوم تمدن غرب قرار گیرد. گذشته از این اکراه فرهنگی، حاکم ابوظبی به داد و ستد با انگلیسی‌ها هم نظر خوشی نداشت. هرچند بریتانیا تقریباً به طور انحصاری ادارۀ نفت ابوظبی را در اختیار داشت اما باز هم به شخبوط فشار می‌آورد تا واردات و حجم مبادله با لندن را افزایش دهد و عناصر و لوازم تجدد را با رغبت بیشتری بپذیرد.
سرانجام لندن از شیخ شخبوط ناامید شد و به سراغ برادر او رفت. شیخ زاید بن سلطان آل نهیان بر خلاف شخبوط طرفدار پیشرفت سریع و اخذ دانش و فنون غرب بود. او با پشتیبانی بریتانیا و از طریق کودتایی بدون خونریزی، برادر بزرگ‌تر را کنار زد و حاکم ابوظبی شد (۱۹۶۶).
در آن زمان، بریتانیا که دچار بحران مالی بود، ادارۀ شیخ‌نشین‌ها را دیگر مقرون به صرفه نمی‌دید و ترجیح می‌داد که حکومت‌های محلی کار را به‌دست گیرند اما در عین حال روابط نزدیک اقتصادی را با لندن حفظ کنند.
از سال ۱۹۶۸ فکر ایجاد فدراسیونی متشکل از شیخ‌نشین‌ها قوت گرفت اما رقابت‌ها و اختلاف بر سر تعیین پایتخت میان امرا شکاف انداخت. سرانجام در سال ۱۹۷۱ امارات متحد عرب رسماً اعلام موجودیت کرد. قطر و بحرین که راه خود را جدا کرده بودند نیز در همین سال مستقل شدند.
بدین ترتیب زاید بن سلطان آل‌نهیان که یکی از مؤسسان اصلی امارات متحد محسوب می‌شود، با همکاری نزدیک انگلیسی‌ها، طرح‌های عمرانی خود را با قاطعیت به اجرا گذشت و ابوظبی و شش شیخ‌نشین دیگر را طی یک دورۀ سی ساله به سرعت متحول کرد. شیخ زاید تا زمان مرگ در سال ۲۰۰۴ حاکم ابوظبی و رئیس امارات متحد عرب بود.
شیخ شخبوط که بعد از برکناری در ابوظبی باقی ماند، در سال ۱۹۸۹ از دنیا رفت.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید