عراق، ۲۷ ژانویه ۱٩۶٩ / ۷ بهمن ۱۳۴۷: پانزده شهروند عراقی به اتهام جاسوسی برای اسرائیل به دار آویخته می‌شوند. حزب بعث این رویداد را به عنوان یک واقعۀ ملی و میهنی به نمایش می‌گذارد و نزدیک به نیم میلیون نفر را در خیابان‌های پایتخت به راه‌پیمایی و تماشای اعدام‌شدگان می‌کشاند. از ۱۵ محکوم اعدام‌شده، ٩ نفر یهودی‌اند. اما واشنگتن سخت مراقب است که مبادا اسرائیل دست به واکنش‌های انتقام‌جویانه بزند.
حدود بیست ماه بعد از جنگ شش روزه، روابط میان کشورهای عرب و اسرائیل همچنان به شدت بحرانی بود.
در عراق، حزب بعث که با کودتای سال قبل (یا به قولی «انقلاب ۱۷ ژوئیه» ۱۹۶۸) همۀ امور را در دست گرفته بود، برای تحکیم قدرت و کنار زدن رقبا، از آدمکشی و ارعاب و هرنوع خشونت روگردان نبود. در کنار احمد حسن‌البکر که رئیس‌جمهوری شده بود، صدام حسین و چند نفر دیگر رهبری این نوع امور را در دست داشتند.
حدود پنج ماه بعد از این کودتا که بدون خونریزی صورت گرفت و عبدالرحمان عارف را تقریباً محترمانه کنار زد، تصفیه در حلقه‌های پیرامونی قدرت و همچنین ارعاب ملت آغاز شد. (عبدالرحمان عارف برادر و جانشین بی‌خاصیت عبدالسلام عارف بود که برای مدتی کوتاه ریاست جمهوری را به عهده گرفت.)
اتهام آسان جاسوسی
در اوایل ژانویۀ ۱٩۶٩ ناگهان سلسله دادگاه‌هایی برگزار شد که به ادعای حکومت گروه‌هایی از جاسوسهای آمریکا و اسرائیل را محاکمه می‌کرد.
صدور احکام و حتی اسامی کامل متهمان تا آخرین روزها محرمانه ماند. سرانجام روز دوشنبه ۲۷ ژانویه رادیو بغداد اعلام کرد که پانزده نفر از جاسوسهای اسرائیل اعدام شده‌اند. از این عده، ٩ تن یهودی بودند. یازده نفر از متهمان در میدان تحریر بغداد و چهار نفر در شهر بصره به دار آویخته شدند.
با تبلیغات گستردۀ حکومت و تهییج مدام رادیو بغداد، صدها هزار نفر از مردم پایتخت برای «حمایت از اقدام انقلابی» دولت و همچنین تماشای اعدام‌شدگان به خیابان ریختند. حزب بعث این رویداد را درست مثل یک جشن ملی برگزار کرد.
در همین هیاهو، برخی متهمان به جاسوسی که از اعدام رهایی یافته بودند به رادیو آورده شدند تا مسببان واقعی «توطئۀ امپریالیسم و صهیونیسم» را به مردم معرفی کنند.
عبدالهادی البشاری، وکیل ۶۷ ساله‌ای که متهم به توطئه و محکوم به اعدام بود به رادیو بغداد آمد تا اعتراف کند که نخست‌وزیر قبلی، عبدالرحمان بزّاز و وزیر دفاعش عبدالعزیز ال‌عُقیلی (که خود یکی از کودتاگران سال ۱٩۶۳ علیه عبدالکریم قاسم بود) از طراحان اصلی «توطئۀ امپریالیستی -صهیونیستی» بوده‌اند. بزّاز بعد از پانزده ماه زندان و شکنجه و یک سکتۀ مغزی آزاد شد و سال بعد توانست برای معالجه از کشور خارج شود. اما معلوم نیست به چه دلیل پس از مدتی به عراق بازگشت و در سال ۱٩۷۳ در شرایطی نامعلوم درگذشت. ال‌عُقیلی نیز بعد از تحمل پنج سال حبس (از جمله در ابوغریب) در زندان جان داد.
کار به همین جا فیصله نیافت. آرشیو روزنامۀ لوموند – مورخ ۲۳ ژانویۀ ۱٩۷٠ – می‌نویسد که «با اعدام ۳۶ نفر دیگر که متهم به همکاری با غرب و اسرائیل بودند، در مجموع طی یک سال قبل (از ژانویۀ ۱٩۶٩ تا ژانویۀ ۷٠) ٩۲ نفر با همین نوع اتهامات در عراق اعدام شده‌اند.» این رقم فقط اعدام‌های رسمی و اعلام‌شده را در بر می‌گیرد.
اعدام ٩ یهودی واکنش‌های زیادی را در سطح بین‌المللی برانگیخت. اما واشنگتن به شدت مراقب بود که دولت اسرائیل دست به تلافی نزند. هنوز درد جنگ شش روزه برای کشورهای عرب سخت جانکاه و تحقیرآمیز بود و واکنش انتقام‌جویانۀ اسرائیل می‌توانست بار دیگر منطقه را به آتش بکشد.
طی یک دورۀ ده ساله از سال ۱٩۵٨ به بعد، عراق شاهد هشت کودتا یا شبه‌کودتا بود. این دورۀ پرهرج و مرج با روی کار آمدن خشن‌ترین طیف حزب بعث پایان گرفت. اما از این زمان به بعد، وحشت و هراسی که عراق را در برگرفت با افزایش قدرت صدام حسین سال به سال بیشتر شد. تا آنجا که او حسن‌البکر را کنار زد و در سال ۱٩۷٩ رسماً رئیس‌جمهوری شد. از اینجا به بعد عراق به کابوسی دیگر فرورفت که رعشه‌های آن هنوز هم ملت را رها نکرده است.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید