المپیک ۱۹۹۲ بارسلون: در آستانۀ جهانی نو
بعد از یک دورۀ طولانی اختلافات و مجادلات سیاسی، بازیهای المپیک سال ۱۹۹۲ با شعار اتحاد و گشایش به روی جهان آغاز شد. دگرگونی‌های عظیم سیاسی در پایان دهۀ ۱۹۸۰ و آغاز دهۀ ۹۰ سرانجام این امکان را داد که بازیهای المپیک بعد از بیست سال بدون تحریم برگزار شود. المپیک بارسلون در زمانه‌ای برگزار شد که دو آلمان یکی شده بود و شوروی و یوگسلاوی دیگر وجود نداشت.
نتشر شده در:
نوشتۀ آن مورزین – بخش روسی ار.اف.ای
آرماندو کالوو (Armando Calvo) که یکی از مسئولان اصلی برگزاری بازیهای تابستانی بارسلون بود، به رادیو بین‌المللی فرانسه می‌گوید: «نخستین مشکل ما این بود که هیچکس در کمیتۀ برگزاری تجربۀ سازماندهی رویدادهایی در این ابعاد را نداشت.»
آرماندو کالوو که در سال ۱۹۸۷ به کمیتۀ برگزاری بازیهای بارسلون پیوست و سپس مدیریت بخش تکنولوژی و زیرساخت‌ها را به عهده گرفت، هنگام برگزاری مسابقات، مدیرعامل دهکدۀ المپیک بود.
وی می‌گوید: «ما با افرادی که در کمیته‌های قبلی بودند بسیار گفتگو کردیم. من حتی در سال ۱۹۸۸ به کرۀ جنوبی رفتم و به مدت سه ماه روند تدارک بازیهای تابستانی سئول را دنبال کردم. اما هیچیک از اعضاء کمیتۀ ما تجربیاتی از این دست نداشت. اصولاً بازیهای المپیک نیاز به تدارکات و برنامه‌ریزی درازمدت دارند. در عین حال کار بسیار دشواری است زیرا وقتی گروه‌های مختلف کار خود را شروع می‌کنند متوجه می‌شوید که همۀ برنامه‌ریزی‌های قبلی به‌هم ریخته و در عمل بی‌نظمی‌ها و عوامل پیش‌بینی‌نشدۀ زیادی سر راه قرار می‌گیرد. بنابراین بسیار مهم است که به گروه اعتماد کنید و دست آنها را باز بگذارید تا خودشان بتوانند در حین کار تصمیم بگیرند. مثلاً اگر اتفاق غیرمنتظره‌ای در ورزشگاه بیفتد، فرصت تماس با مسئولان رده بالا را نخواهید داشت. باید مشکل را در عرض چند دقیقه یا حتی چند ثانیه حل کنید. بنابراین گزینش افراد و همکاران بسیار مهم است.»
گشایش بازیها
بازیهای بارسلون در روز ۲۵ ژوئیۀ ۱٩٩۲ افتتاح شد. سناریوی مراسم گشایش بر اساس افسانه‌های هرکول تنظیم شده بود چون معروف است که شهر بارسلون توسط این شخصیت اسطوره‌ای بنا شده است.
قرار بود در این مراسم خانم مونتسرات کابایه، خوانندۀ اپرای مشهور اسپانیایی همراه با فردی مرکوری، قطعه‌ای را به نام «بارسلون» اجرا کنند. اما فردی مرکوری هشت ماه قبل از گشایش بازیها درگذشت و در نهایت، قطعه که قبلاً با صدای دو خواننده ضبط شده بود، در مراسم پخش شد. در عوض دو خوانندۀ دیگر، خوزه کارِراس اسپانیایی و سارا برایتمن انگلیسی یکی دیگر از آهنگ‌های مرتبط با بارسلون را به طور زنده اجرا کردند (Amigas Para Siempre).
المپیک بارسلون هم مثل بازیهای قبلی از تحولات سیاسی و دیپلماتیک بی‌اثر نماند. چنان که تیری تِره، مورخ ورزش می‌گوید، «بین سال‌های ۱٩٨٩ تا ٩۲ تاریخ شتاب گرفت.» سقوط دیوار برلن و سپس فروپاشی بلوک شرق و بحران‌های زنجیره‌ای در منطقۀ بالکان در نهایت به شکل‌گیری کشورهای تازه‌ای انجامید. با اینکه اسپانیا در عرصۀ بین‌الملل مشکل خاصی نداشت اما نمی‌توانست از این دگرگونی‌های جهانی برکنار بماند.
ملل جدید
دو آلمان شرقی و غربی که قبلاً به عنوان رقیب وارد میدان می‌شدند در بارسلون با یک تیم یگانه به مسابقات آمدند. آرماندو کالوو می‌گوید: «ما هنگام تدارکات، جلسات جداگانه‌ای با مسئولان آلمانی غربی و آلمان شرقی داشتیم. اما وقتی بازیها شروع شد، آلمانی‌ها به شکل متحد به بارسلون آمدند. این دگرگونی خیلی آسان و بدون مشکل رخ داد.»
اما دشواری‌های بزرگ در مورد کشورهای تازه‌بنیادی به وجود آمد که در پی فروپاشی شوروی و جنگ در منطقۀ بالکان شکل گرفته بودند. آرماندو کالوو می‌گوید: «یوگسلاوی از هم پاشیده بود و جنگ در بالکان ادامه داشت. برای ما که تا آن زمان با کمیتۀ ملی المپیک یوگسلاوی سر و کار داشتیم، وضعیت بی‌سابقه‌ای بود. در عین حال، کروآسی، اسلوونی و بوسنی و هرزگوین هرکدام برای خود یک کمیتۀ ملی المپیک تشکیل داده بودند.»
تیری تره تأکید می‌کند که برای کشورهای تازه‌تأسیس، تشکیل یک کمیتۀ ملی و حضور در بازیهای المپیک یک موضوع حیثیتی بود زیرا هویت مستقل آنها را در عرصۀ جهانی نشان می‌داد. در این وضعیت تأیید کمیتۀ بین‌المللی المپیک می‌توانست تعیین‌کننده باشد زیرا این امر معمولاً مقدمه‌ای بود برای به رسمیت شناختن یک کشور از سوی سازمان ملل.
بدین ترتیب کشورهای بوسنی و هرزگوین، کروآسی و اسلوونی برای نخستین بار در مقام کشورهای مستقل در المپیک بارسلون حاضر شدند. آرماندو کالوو به خاطر می‌آورد که «کروآسی و بوسنی و هرزگوین هنوز سرود ملی نداشتند و بنابراین با عجله از آنها خواستیم که برای مراسم گشایش یک پرچم و یک سرود ملی در اختیار ما بگذارند، چون ما فقط سرود ملی و پرچم یوگسلاوی سابق را می‌شناختیم.»
همچنین کشورهای استونی، لتونی و لیتوانی به عنوام کشورهای مستقل، هرکدام تیم خود را به بارسلون اعزام کردند. این سه کشور حوزۀ دریای بالتیک توانسته بودند زودتر از سایرین کمیتۀ ملی المپیک خود را رسماً به ثبت برسانند. یکی از دلایل این امر، مستقل بودن این کشورها در قبل از جنگ دوم بود. عضویت آنها در کمیتۀ بین‌المللی المپیک با شروع جنگ جهانی و سپس اشغال این مناطق توسط شوروی نیمه‌کاره مانده بود.
ورزشکاران بی‌طرف
صربستان به شرطی به بازیهای بارسلون پذیرفته شد که بی‌طرفی را رعایت کند. آرماندو کالوو که با شروع بازیها مدیریت دهکدۀ المپیک را به دست گرفت به خاطر می‌آورد که برگزارکنندگان نگران بودند که جنگ بالکان باعث درگیری‌هایی در میان ورزشکاران شود و به همین دلیل، اقامتگاه ورزشکاران صرب تا اندازه‌ای از دیگران جدا شده بود. ولی به رغم نگرانی‌ها، تیم‌هایی که از یوگسلاوی سابق آمده بودند هیچ مشکلی ایجاد نکردند.
آرماندو کالوو می‌گوید: «با اطمینان می‌گویم که در زمان مسابقات، هیچ مشکلی در دهکدۀ المپیک پیش نیامد. من شخصاً شاهد رفتار تیم‌های صرب و کروآت بودم و دیدم که ورزشکاران دو کشور در ناهارخوری سر یک میز می‌نشستند و هیچ برخورد ناخوشایندی نداشتند.»
آرماندو کالوو همچنین توضیح می‌دهد که در مراحل مقدماتی، تیم بسکتبال یوگسلاوی برای شرکت در المپیک انتخاب شده بود اما وقتی بازیهای بارسلون شروع شد، دیگر کشور یوگسلاوی وجود نداشت... ورزشکاران صربستان نیز سرانجام تحت عنوان "ورزشکاران مستقل" فقط در مسابقات فردی حضور یافتند، یعنی هیچ تیمی در رشته‌های گروهی به اسم صربستان شرکت نکرد و در صورتی که ورزشکاران منفرد برندۀ مدال می‌شدند سرود المپیک را به افتخار آنان پخش می‌کردیم.»
تیم متحد
در پی فروپاشی شوروی در سال ۱٩٩۱، جمهوری‌های تازه استقلال‌یافته فرصتی برای ایجاد کمیتۀ ملی المپیک و ثبت آن نداشتند. عاقبت کمیتۀ بین‌المللی تصمیم گرفت که ورزشکاران این کشورها را در قالب یک تیم یگانه بپذیرد. در نتیجه ورزشکاران ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، اوکراین و ازبکستان در چارچوب «تیم متحد» (EUN) به بارسلون رفتند.
آرماندو کالوو می‌گوید: «در مراسم گشایش، هر یک از این کشورها پرچم خود را داشت اما همگی پشت سر یک پرچم المپیک رژه رفتند. در مجموع ۱۲ گروه ورزشکار از جمهوری‌های مختلف در تیم متحد حضور داشتند که به افتخار همگی آنها سرود المپیک نواخته شد.»
میراث المپیک
بازیهای المپیک ۱۹۹۲ بر وجهۀ جهانی بارسلون افزود. چنان که آرماندو کالوو می‌گوید، «با این بازیها بارسلون روی نقشۀ جهان قرار گرفت.»
به طور کلی المپیک بارسلون یکی از موفق‌ترین دوره بازیها از نظر پیامدهای مثبت برای میزبان به‌شمار می‌آید. نوسازی و تجدید حیات برخی محلات بارسلون مدیون برگزاری این بازی‌هاست. یکی از معروف‌ترین نمونه‌ها، تغییر شکل بندر بارسلون است. دهکدۀ المپیک در کنار بندر ساخته شد و محلات جدیدی که از جمله «الیمپیکا» و «پوبلنو» نام گرفت چهرۀ تازه‌ای به بارسلون به عنوان شهر ساحلی داد. همچنین در محل بندر قدیمی شهر، ساحل‌های تفریحی ساخته شد و به تدریج تمامی این بخش از شهر به یک محلۀ بزرگ مسکونی همراه با جاذبه‌های گردشگری تغییر شکل یافت. امروزه کشتی‌های تفریحی در اسکله‌هایی که به خاطر بازیها ساخته شد، لنگر می‌گیرند.
به گفتۀ آرماندو کالوو، شمار گردشگرانی که به بارسلون سفر می‌کنند از بازیهای ۱۹۹۲ به بعد افزایش یافت. او همچنین بر اهمیت جریان گردشگری از طریق دریا تأکید می‌کند.
۳۲ سال بعد از المپیک بارسلون، آرماندو کالوو از اینکه زحماتش برای شهر نتیجه‌بخش بوده احساس افتخار می‌کند و می‌گوید: «من بعد از کار در بخش خصوصی (شرکت سونی) به المپیک رفتم و بعد از پایان بازیها دوباره به بخش خصوصی برگشتم. اما امروزه از این که توانستم برای شهر کاری انجام دهم احساس افتخار می‌کنم. در تمام زندگی حرفه‌ای خود هیچگاه تصور نمی‌کردم که بخت کار کردن برای مردم را داشته باشم. اما در کمیتۀ برگزاری بازیها برای ساکنان بارسلون خدمتی انجام دادم و از این بابت احساس افتخار می‌کنم.»
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید