فرانسه آرشیو جنگ الجزایر را باز می‌کند تا با حقایق تاریخی "رو در رو" شود

با نزدیک شدن سال ۲٠۲۲ و شصتمین سالگرد استقلال الجزایر، دولت فرانسه تصمیم گرفت که بخشی از آرشیوهای مربوط به سالهای جنگ الجزایر را از وضعیت محرمانه خارج کند. این، یکی از اقدامات دولت فرانسه در جهت افشای "ناگفته‌ها و کتمان‌شده‌ها"ی دوران استعمار است.

فرانسه آرشیو قضایی دوران جنگ الجزایر را باز می‌کند. © AFP

روز جمعه ۱٠ دسامبر، خانم رزلین باشلو وزیر فرهنگ فرانسه خبر داد که آرشیو مربوط به تحقیقات قضایی پلیس و ژاندارمری طی جنگ الجزایر (۱٩۶۲-۱٩۵۴) گشوده خواهد شد. خانم باشلو افزود: "ما با الجزایر فرصت‌های مشترک فراوان برای بازسازی داریم. اما بازسازی فقط بر پایۀ حقیقت امکان‌پذیر است... حقیقت را باید رو در رو نگاه کرد".

دولت فرانسه در نظر دارد به مناسبت شصتمین سالگرد پایان جنگ الجزایر و استقلال این کشور، برنامه‌های گوناگونی را به اجرا بگذارد. انگیزۀ اصلی پاریس "رفع سوءتفاهم‌های تاریخی" و تعیین تکلیف با گذشته‌ای است که همچنان روابط دو کشور را دچار مشکل می‌کند. امانوئل ماکرون از آغاز دورۀ ریاست جمهوری‌اش چند بار تأکید کرده که فرانسه باید مسئولیت اعمال گذشتۀ خود را بپذیرد. وزیر فرهنگ نیز در پاسخ به پرسش خبرنگاران در مورد سوابق شکنجۀ مبارزان الجزایری، گفت: "به نفع کشور است که حقایق تاریخی را بپذیرد".

با اینحال روابط پاریس-الجزیره طی ماه‌های اخیر بسیار آشفته بوده است. چند ماه قبل ماکرون بدون آن که صریحاً از دولت الجزایر اسم ببرد، به کسانی حمله کرد که می‌خواهند از خاطرۀ دوران استعمار بهره‌برداری (سوءاستفاده) کنند. این انتقادها بسیار به دولت الجزایر گران آمد و حتی سفیر خود را از پاریس فراخواند.

اما امانوئل ماکرون برای آشتی اصرار دارد و برنامه‌های خود را برای سال ۲٠۲۲ ادامه می‌دهد. او چند ماه قبل قول داده بود که دسترسی به آرشیوهایی را که بیش از پنجاه سال عمر دارند، تسهیل خواهد کرد. این تصمیم وی متأثر از گزارش تفصیلی بنجامن استورا، مورخ فرانسوی است که بر اهمیت آشتی دادن حافظۀ تاریخی ملت‌ها تأکید می‌ورزد. به عقیدۀ او، تا زمانی که الجزایری‌ها و فرانسوی‌ها دو خاطرۀ کاملاً متمایز و متفاوت از دوران جنگ و استعمار دارند، آشتی حقیقی ممکن نخواهد بود. بنابراین باید کاری کرد که بخشی از حافظۀ تاریخی میان دو ملت به اشتراک گذاشته شود.

باز شدن آرشیوهای قضایی به روی مورخان و کارشناسان می‌تواند برخی نقاط تاریک سالهای جنگ را روشن کند و به ویژه مسئولیت طرفین را در برخی رویدادهای بسیار خشن و خونبار آن سالها مشخص سازد.