جنگ اسرائیل و حماس به دوقطبی شدن جامعۀ فرانسه دامن می‌زند
در فرانسه، در بحث‌هایی که میان طرفداران اسرائیل و طرفداران فلسطینی‌ها برگزار می‌شود، بیش از هرچیز ناتوانی در تفاهم و عدم درک متقابل توجه‌برانگیز است. این تقابل که محیط دانشگاهی کشور را به جنب و جوش انداخته، رفته‌رفته در کل جامعۀ فرانسوی نیز رسوخ کرده است.
نتشر شده در:
بامداد روز پنجشنبه دوم مه /۱۳ اردیبهشت، گردشگرانی که در کنار رود سن قدم می‌زدند، نوشته‌های بزرگی را در نزدیکی برج ایفل دیدند که «آتش‌بس در غزه» و «توقف تحویل سلاح» به همه طرف‌های جنگ را خواستار شده بودند. این بَنرهای بزرگ از جمله توسط سه سازمان معتبر عفو بین‌الملل، آکسفام و پزشکان جهان نصب شده بود.
در همین ساعات، در دانشگاه‌های چند شهر فرانسه، تظاهرات دانشجویی مانع از برگزاری کلاس‌ها شد. مدیریت مؤسسۀ مطالعات سیاسی شهر لیل اعلام کرد که این مدرسه تمام روز پنجشنبه بسته خواهد بود. مدرسۀ عالی روزنامه‌نگاری شهر لیل نیز که یکی از معتبرترین مدارس روزنامه‌نگاری فرانسه به شمار می‌آید، به دلیل تجمع دانشجویان عملاً تعطیل شده است. شعارهایی که در مقابل این مدرسه دیده می‌شد یادآوری می‌کرد که «بیش از صد خبرنگار در غزه کشته شده‌اند.»
برخی گروه‌های دانشجویی خواستار قطع روابط دانشگاه‌های فرانسه با مؤسسات اسرائیلی شده‌اند. اما به گفتۀ رئیس مؤسسۀ مطالعات سیاسی شهر لیل، «تحریم فایده ندارد و باید راه‌حل‌های خلاقانه‌تری یافت.» وی گفته است که نباید اجازه داد برخی گروه‌ها از بحث‌های کنونی سوءاستفاده کنند.
بهره‌برداری‌های سیاسی
در حال حاضر دولت فرانسه و همچنین بسیاری از سازمان‌های غیردولتی و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی بابت سوءاستفادۀ دو گروه نگرانند: تشکل‌های تندرو اسلام‌گرا و گروه‌ها و احزاب راست افراطی.
اسلام‌گرایان افراطی در اوضاع کنونی فرصتی یافته‌اند تا با تأکید بر «مظلومیت فلسطینیان و ظلم اسرائیل»، تبلیغات خود را به سوی دفاع از سازمان حماس و حتی جمهوری اسلامی ایران متمایل کنند.
در مقابل، گروه‌های راست افراطی، به ویژه حزب اجتماع ملی (جبهه ملی سابق) به رهبری مارین لوپن، می‌کوشند تا دستمایۀ همیشگی تبلیغات خود، یعنی متهم کردن مسلمانان را به اصلی‌ترین موضوع سیاسی کشور تبدیل کنند. راست افراطی که در تاریخ فرانسه به یهودستیزی مشهور بوده، اینک می‌کوشد تا همۀ مسلمانان فرانسه را به عنوان یهودستیز معرفی کند.
در این میان یهودیان فرانسوی نگرانند که هیجانات کنونی و بهره‌برداری‌های بی‌ملاحظۀ سیاسی در نهایت به فضایی بحرانی دامن بزند و واکنش‌های ضدیهود را دوباره در کشور برانگیزاند.
ماجرای دریفوس و گذشتۀ حساس فرانسه
در اروپا، کشور فرانسه دارای بزرگترین جمعیت یهودی است (حدود ۵٠٠ هزار نفر). هم چنین در میان کشورهای اروپای غربی، فرانسه از نظر جمعیت مسلمان نیز رتبۀ نخست را دارد (بین ۵ تا ۶ میلیون نفر). این وضعیت خاص باعث می‌شود که معمولاً درگیری‌ها میان اسرائیل و اعراب انعکاس گسترده‌ای در فرانسه داشته باشد.
اما حافظۀ مشترک فرانسوی‌ها نسبت به دو موضوع تاریخی نیز حساسیت زیادی دارد: خاطرۀ تلخ رژیم «ویشی» در زمان جنگ دوم که با آلمان نازی همکاری می‌کرد و پیش از آن، ماجرای «دریفوس» که تأثیرش بر محیط فکری فرانسه هنوز هم احساس می‌شود.
در واپسین سالهای قرن نوزدهم، یک افسر فرانسوی یهودی به اسم آلفرد دریفوس به جاسوسی به نفع آلمان متهم شد. طی چند سال که فراز و نشیب این پرونده تا اثبات بی‌گناهی دریفوس ادامه داشت، نه تنها روشنفکران و محیط سیاسی فرانسه، که کل جامعه درگیر این ماجرا شد، به طوری که هنوز هم گهگاه می‌توان ردّ دو جریان «ضد دریفوس» و «طرفدار دریفوس» را در موضع‌گیری‌های فکری و سیاسی جامعۀ فرانسوی مشاهده کرد.
اما در این روزها که احزاب سیاسی فرانسه تبلیغات خود را برای انتخابات پارلمان اروپا آغاز کرده‌اند (نهم ژوئن/۲۰ خرداد)، امکان بهره‌برداری از هیجانات اجتماعی و کشاندن توجه افکار عمومی به سمت یک جریان خاص می‌تواند هر جناح سیاسی را وسوسه کند.
روزنامۀ لوموند به نقل از یک فعال سندیکایی می‌نویسد: در شرایط کنونی، یک کلمه زیاد یا کم، واکنش‌های تند را دامن می‌زند. وی مثال می‌زند که نخستین بیانیۀ سندیکا در محکومیت حملۀ حماس در روز هفتم اکتبر، «واژۀ تروریست را در برنداشت و همین نکتۀ کوچک، به‌رغم محکومیت صریح حماس، واکنش‌های سختی را علیه ما برانگیخت.»
به نوشتۀ روزنامۀ لوموند، بار دیگر «درگیری‌های خاورمیانه گسل‌های پنهان اما بسیار عمیق جامعۀ فرانسه را فعال کرده است.»
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید