سفر یک شخصیت "ویژۀ" فرانسوی به تهران

آقای میشل روکار، نخست‌وزیر پیشین فرانسه که یکی از نظریه‌پردازان تاریخی حزب سوسیالیست محسوب می‌شود، جمعه شب به تهران رفت.
شخصیت ویژۀ میشل روکار به این سفر معنای زیادی می‌دهد.
خبرگزاری فرانسه می‌نویسد که آقای روکار برای "یک بازدید خصوصی سه روزه" وارد تهران شد. این خبرگزاری تأکید می‌کند که این سفر "در چارچوب دیپلماتیک رسمی" جای نمی‌گیرد اما در عین حال می‌افزاید که آقای روکار احتمالاً با علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجۀ ایران و همچنین سعید جلیلی، مسئول مذاکرات اتمی دیدار خواهد داشت.
قرار است که آقای روکار با شخصیت‌های دانشگاهی ایرانی نیز ملاقات کند.

باید گفت که میشل روکار، قبل از هرچیز به عنوان یک سیاستمدار روشنفکر شناخته می‌شود. وی یکی از رهبران تاریخی حزب سوسیالیست فرانسه است که در کنار فرانسوا میتران و البته گاه در رقابت با وی، به این حزب قدرت و استواری بخشید. بعد از این که میتران برای بار دوم به ریاست جمهوری رسید، میشل روکار به مدت سه سال نخست وزیر او بود. وی به عنوان یک شخصیت سیاسی زیرک، بافرهنگ و دوراندیش شهرت دارد. او که اینک بیش از هشتاد سال دارد، در سال‌های اخیر از مرکز صحنۀ سیاسی کنار رفته اما در پشت این صحنه همچنان فعال و بسیار پرنفوذ است. گفته می‌شود که رئیس‌جمهور تازۀ فرانسه، آقای فرانسوا هولاند، در مسیر مبارزات انتخاباتی خود، به طور خصوصی از نصایح و توصیه‌های آقای روکار برخوردار بوده است.

هرچند رییس جمهور جدید فرانسه هنوز رسماً قدرت را در اختیار نگرفته و دولت خود را معرفی نکرده است، اما از همان ساعات نخست، اقدامات خود را به ویژه در عرصۀ سیاست خارجی آغاز کرد.
به نوشتۀ روزنامۀ لوموند، آقای هولاند به پرونده‌های سیاست خارجی الویت می‌دهد. بلافاصله پس از اعلام خبر پیروزی آقای فرانسوا هولاند، یکی از نخستین کسانی که به دیدار وی رفت، سفیر آمریکا و سپس سفیر چین بود. ساعتی بعد، آقای هولاند یک گفتگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین داشت.

البته به نظر می‌رسد که سفر میشل روکار به تهران پیش از ریاست جمهوری فرانسوا هولاند برنامه‌ریزی شده باشد. به نوشتۀ خبرگزاری فرانسه، قرار بوده که میشل روکار در ماه آوریل گذشته به ایران برود، اما این سفر به دلیل بیماری وی به تعویق افتاده است.
اما حتی اگر این سفر در زمان دولت راست آقای سارکوزی برنامه‌ریزی شده باشد، انجام آن شش روز پس از پیروزی فرانسوا هولاند معنای دیگری می‌گیرد.

آیندۀ روابط پاریس و تهران

پرسش اصلی، سیاست آیندۀ فرانسه در قبال ایران است. آقای هولاند، طی مبارزات انتخاباتی خود تأکید کرد که در صورت پیروزی، "در برابر ایران همچنان قاطعانه عمل خواهد کرد". وی برنامۀ اتمی ایران را "خطری حیاتی برای اسرائیل و صلح جهانی" توصیف کرد.
اما روزنامۀ راست فیگارو سفر آقای روکار را در جهت فعال کردن دوبارۀ روابط تهران- پاریس می‌داند.
یکی از نزدیکان میشل روکار نیز گفته است "امیدواریم سفر آقای روکار به ایران، نخستین تماس‌ها میان تهران و دولت جدید فرانسه را تسهیل کند".
یک دیپلمات ارشد ایرانی نیز در گفتگو با خبرگزاری ایرنا ابراز امیدواری کرد که "روابط تهران - پاریس با روی کار آمدن فرانسوا هولاند رییس جمهوری جدید فرانسه، با تحول روبرو شود".
و بالاخره سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی قبلاً به همین خبرگزاری گفته بود: "روابط تاریخی ایران و فرانسه، زمینه همکاری های گسترده‌تری را فراهم کرده است که امیدواریم دوره جدیدی از بکارگیری ظرفیت های موجود تهران - پاریس را با روی کار آمدن دولت فرانسوا هولاند شاهد باشیم".

این احتمال وجود دارد که سفر آقای روکار به تهران، در چارچوب ادامۀ مذاکرات اتمی و از زمان آقای سارکوزی پیش‌بینی شده باشد. اما واقعیت اینست که این سفر بعد از پیروزی فرانسوا هولاند صورت می‌گیرد.
با توجه به پیشینۀ داد و ستد سوسیالیست‌ها با جمهوری اسلامی، فرض بهبود روابط فرانسه با ایران، چندان غیرمنطقی نیست. وزیر خارجۀ فرانسوا میتران، آقای رولان دوما، روابط بسیار دوستانه‌ای با همتای وقت خود، دکتر علی‌اکبر ولایتی داشت.
با توجه به این که در سی سال اخیر، هیچ یک از دولت‌های فرانسه، به اندازۀ دولت سارکوزی با جمهوری اسلامی سخت‌گیری نکرد، این احتمال هست که اینک زمانۀ چرخش، و بهبود روابط فرا رسیده باشد.

آزاده کیان، محقق و استاد دانشگاه در پاریس، در گفتگو با رادیوی بین المللی فرانسه گفت از آنجائی که دولت فرانسه در صدد است تا نقش فرانسه را هم در اتحادیه اروپا و هم در ارتباط با قدرتهای بزرگ همچون آمریکا و یا حتی روسیه و چین  و همینطور در ارتباط با ایران به دلیل اهمیت سوق الجیشی این کشور و همچنین همسایگی با افغانستان  برجسته تر نماید و به نظر می رسد که در ارتباط با برقراری و حفظ امنیت در منطقه به همکاری مقامات ایرانی نیاز فوری وجود دارد که در مجموع این موارد می تواند دلیلی بر سفر میشل روکار به تهران باشد.