نگاهی گذرا به پیشرفت‌های کنونی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی قطر، این کشور کوچک حاشیه جنوبی خلیج فارس ما را شگفت‌زده می کند.هیچ شخصی باور نمی کند که این سرزمین، همان سرزمین کوچک و فقیری بوده که در ٥٠ سال پیش از تجمع دهکده‌های کوچک ماهیگیری و صحرانشینان شکل یافته باشد. چگونه می توان باور داشت که این کشور کوچک که مساحتش از ١١٤٣٧ کیلومتر مربع تجاوز نمی کند، در عرض مدتی کوتاه از نقطه نظر توسعه اقتصادی راهی را بپیماید که کشورهای پیشرفته صنعتی جهان در طول دویست تا سیصد سال پیمودند.
دیر زمانی نیست که قطر، این شبه جزیره کوچکی که از صحرای شرقی شبه جزیره عربستان به درون خلیج فارس کشیده شده است، منزلگاه قبایل چادر نشینی بوده که در این صحرای خشک پراکنده بوده و برای تصاحب زمین های کشاورزی بسیار اندکی که در آن یافت می شده، همواره در جنگ و جدال بوده اند.برخی از صحرانشینان این خطه کوچک از زمان های دور در کناره های خلیج فارس اسکان گزیدند و به تدریج دهکده های کوچکی را برای ماهیگیری و صید صدف شکل دادند.
نگاهی گذرا به پیشرفت های کنونی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این کشور کوچک حاشیه جنوبی خلیج فارس ما را شگفت زده می کند.هیچ شخصی باور نمی کند که این سرزمین، همان سرزمین کوچک و فقیری بوده که در 50 سال پیش از تجمع دهکده های کوچک ماهیگیری و صحرانشینان شکل یافته باشد.
چگونه می توان باور داشت که این کشور کوچک که مساحتش از 11437 کیلومتر مربع تجاوز نمی کند، در عرض مدتی کوتاه از نقطه نظر توسعه اقتصادی راهی را بپیماید که کشورهای پیشرفته صنعتی جهان در طول دویست تا سیصد سال پیمودند.
قطر، امروز در آمد سرانه ای بیش از 102 هزار دلار دارد که او را در مقام های اول و دوم جهانی از نظر درآمد سرانه ملی قرار می دهد.در آمد سرانه قطر، هم اکنون نزدیک به سه برابر کشورهای بزرگ و پیشرفته صنعتی اروپا، مانند انگلستان، فرانسه و آلمان می باشد.سه کشوری که در قرن هیجدهم میلادی آغاز گر انقلاب صنعتی در جهان بودند.
سر منشاء و سر آغاز پیشرفت های صورت پذیرفته در قطر کشف مخازن نفت خام در این شبه جزیره کوچک در سال های 1940 میلادی است.
کشف و بهره برداری نفت و سپس گاز طبیعی در این سال ها این کشور کوچک حاشیه جنوبی خلیج فارس را به کلی دگرگون ساخت.
قطر هم اکنون نزدیک به 1.5 میلیون بشکه نفت خام تولید می کند. تولید گاز طبیعی این کشور، سالانه بیش از 120 میلیارد مترمکعب می باشد. ذخایر نفت خام قطر در حدود 16.8 میلیارد بشکه بر آورد می شود.
قطر، سومین ذخایر گاز طبیعی جهان را در در اختیار دارد. این کشور با فن آوری مایع کردن گاز، مقام نخست جهانی را در زمینه تولید و صادرات گاز مایع در اختیار دارد.
اکتشاف نفت و گاز طبیعی همراه با استقلال سیاسی این کشور در سپتامبر سال 1971 پویایی تازه ای به اقتصاد این کشور بخشید.
یاد آور می شویم که قطر در آن هنگام عضویت در امارات متحده عربی را رد کرد و زیر بار نرفت تا قسمتی از خاک عربستان سعودی باشد. در واقع، قطر به دنبال استقلال کامل سیاسی بود و آنرا به دست آورد. البته این موضوع مانع از آن نشد که قطر با کشورهای عرب همسایه خود در چهارچوب شورای همکاری خلیج فارس ، در زمینه های اقتصادی و سیاسی همکاری و مساعدت نکند.
در زمینه سیاسی، از زمان استقلال این کشور در سال 1971، حکومت در اختیار خانواده "آل ثانی" بوده است. "امیر" در این کشور رئیس حکومت است و کشور را با همیاری و همکاری اعضای خانواده خود اداره می کند.
امیرکنونی قطر یعنی " حمد بن خلیقه آل ثانی" در 27 ژوئن سال 1995 پدر خود را از سلطنت خلع کرد و به جای او نشست.
به قدرت رسیدن امیر کنونی قطر با آغاز عصر نوینی در قطر همراه بود. در واقع، در سال های 1990 جامعه و دولت این کشور در گذار از یک جامعه کاملاً سنتی به یک جامعه "مدرن-سنتی" بوده است.
به تعبیری می توان گفت که قطر، امروزه، آمیزه ای است از مدرنیته و سنت گرایی.
اما درعرصه اقتصادی، موضوع به شکل دیگری بوده است.
از سال های 1990 و به قدرت رسیدن امیر کنونی قطر، این کشور یک استراتژی جامع و کامل اقتصادی برای بلند مدت را بر گزیده است. این استراتژی اقتصادی تا کنون با قدرت و دقت بی نظیری اجرا گردیده و قطر را به آنچه میدانیم رسانده است.
باید تأکید کرد که این استراتژی اقتصادی مبتنی بر نگرش ودرک واقعی اوضاع اقتصادی جهان و تحولات احتمالی بعدی آن بوده و اهداف بسیار روشنی را برای آینده دنبال می کند.
استراتژی اقتصادی قطر را می توان به طور کلی در جایگزینی در آمدهای نفت و گاز این کشور با درآمدهای برنامه ریزی شده دیگری دانست که به این کشور اجازه خواهد داد تا برتری اقتصادی نسبی خود در جهان را حفظ نماید.
این در آمدهای تازه، عمدتاً از دو طریق مختلف حاصل میگردد. نخست سرمایه گذاریهای خارجی قطر که میزان آن هم اکنون از مرز 250 میلیارد دلار گذشته است.
دوم سرمایه گذاریهای داخلی قطر که به هدف توسعه و نوع آوری در زمینه های فنی-اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برنامه ریزی شده است.
مقدارو میزان این سرمایه گذاریهای داخلی برای توسعه مخفی نگاه داشته شده است. اما با توجه به پیشرفت‌های سال‌های اخیر و برنامه‌های در دست اجرا و پروژه‌های اعلام شده می‌توان بر آورد کرد که قسمت عمده‌ای از مازاد درآمد کشور از صادرات نفت و گاز و همچنین قسمت عمده‌ای از سود سرمایه‌گذاری‌های کلان قطر در خارج از کشور، منابع مالی سرمایه‌گذاری‌های داخلی را تأمین می کند. برخی از کارشناسان میزان سرمایه‌گذاری‌های سالانه داخلی قطر را بین ٤٠ تا ٥٠ میلیارد دلار بر آورد می کنند.
سرمایه‌گذاری‌های داخلی قطر عمدتاً در جهات علمی و تحقیقی، ورود و فعالیت دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقی ممتاز جهان در این کشور، توسعه تکنولوژی‌های تازه، بیوتکنولوژی، تکنولوژی‌ها در زمینه زیست-محیطی، توسعه فرهنگی و ایجاد موزه‌ها و نمایشگاه‌های جهانی، توسعه ارتباطات از طریق توسعه شبکه تلویزیونی عرب و انگلیسی زبان "الجزیرا" وتوسعه در زمینه‌های ورزشی می‌باشد.
در چهارچوب استراتژی کلی توسعه در این کشور، قطر امیدواراست تا در سال‌های آینده جامعه‌ای را شکل دهد که مبتنی بر پیشرفت‌ها و آگاهی‌های علمی و فرهنگی بوده و به این کشور کوچک حاشیه جنوبی خلیج فارس، اجازه دهد تا به زودی مبدل به پایتخت علمی، و فرهنگی جهان عرب گردد.
در برنامه آینده دنیای اقتصاد به جزئیات استراتژی اقتصادی قطر و سرمایه گذاریهای خارجی و داخلی آن خواهیم پرداخت.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید