اسلام، خرافات و سوسیالیسم

در جامعۀ ما گاهی اسلام با خرافات یک جا شده، ترکیب نادرستی بوجود میاورد و گاهی هم، عده ای، برای رسیدن به عدالت اجتماعی، همزمان با عقاید اسلامی، به سوسیالیسم هم روی می آورند.

در جوامع اسلامی، در تاریخ معاصر ترکیب های سیاسی فرهنگی، میان اسلام و سوسیالیسم بوجود آمد. امروز به دلیل تردد بیش از پیش نظریات و اخبار، تجربیات کشورهای مختلف، زود در اختیار دیگران قرار میکیرد. از آنجمله، کتاب فیض احمد فیض، شاعر پاکستانیست، که آقای دکتور بشیر سخاورز، به فارسی ترجمه کرده است.

گفتگوی امروز ما با آقای سخاورز، در مورد اسلام و سوسیالیسم، از یک سو، و اسلام و خرافات از سوی دیگر است. آقای سخاورز از توضیحاتی در مورد شاعر سوسیالیست پاکستانی آغاز میکند، که کاندیدای جایزۀ نوبل هم شد، ولی افکار سیاسی او باعث شد، که این جایزه را نتواند به دست بیاورد. فیض احمد فیض به عنوان حامی مردم فلسطین، زمانیکه در لبنان زندگی میکرد، نوشته های در دفاع از مردم فلسطین هم داشت. علاوه بر سوسیالیست بودن، فیض احمد فیض مسلمان و بسیار وارد در مسایل اسلامی بود.

در مورد جنبش های که در عین زمان از اسلام و مارکسیسم الهام گرفته بودند، آقای سخاورز میگوید که در کشورهای مسیحی هم، شخصیت های معتقد به مذهب وجود داشتند که در عین زمان سوسیالیست هم بودند. شخصیت های چون فیض احمد فیض، یا محمود درویش در فلسطین، میخواستند با استفاده از مبانی سوسیالیستی، به عدالت اجتماعی در کشور خود تحقق بدهند. ولی در افغانستان، زمانیکه پرچمی ها و خلقی ها، به نام سوسیالیسم قدرت را به دست گرفتند، دست به کار های زدند، که از نظر ذهنی برای مردم قابل قبول نبود. از آن جمله، فرمان شماره هفتم آقای تره کی بود، که به «اووم نمبر فرمان» مشهور شده بود. در این فرمان، نورمحمد تره کی به زنان افغانستان اجازه داده بود که بدون مشورت با پدر و برادر خود، تصمیم ازدواج بگیرند.

در مورد خرافات، و مبارزه بر ضد آن، آقای سخاورز میگوید که مبارزه بر ضد خرافات از زمان محمود طرزی آغاز میشود. در این مورد از سراج الاخبار نقل میکند که در آن زنان تشویق میشدند که بچه های خود را در صورت مریضی، پیش داکتر ببرند، نه پیش ملا و فال بین. ولی در نهایت آقای سخاورز میگوید که هرچه در شهرها پیشرفت و انقلابات فرهنگی هم صورت بگیرد، روستاها، مانع موفقیت آن میشوند و بدون ایجاد مدارس و مکاتبی که، در روستاهای افغانستان، بر اساس معیارهای علمی تدریس کنند، نمیشود جلو خرافات را گرفت.

گفتگو با بشیر سخاورز، نویسنده