چالش‌ها و خطرهای دوران "پساتحریم" از زبان روزنامه‌های ایران
اگر در انتخابات آیندۀ مجلس، مخالفان حسن روحانی به پیروزی برسند، در برابر برنامه‌های اقتصادی و سیاسی وی مقاومت خواهند کرد. در این صورت، ممکن است که دستاوردهای برجام و لغو تحریم‌ها در دعواهای سیاسی داخلی مستهلک شود. مطبوعات ایران از محافظه‌کار گرفته تا اصلاح‌طلب، این نگرانی‌ها را کم و بیش منعکس کرده و از جمله نوشته‌اند که فرصت تاریخی می‌تواند به یک تهدید بزرگ تبدیل شود.
نتشر شده در: : روزآمد شده در
بعد از تیترهای بیش از حد خوش‌بینانه که بلافاصله بعد از انتشار خبر لغو تحریم دیده شد، روزنامه‌های دوشنبه (۲۸ دی/۱۸ ژانویه) با خونسردی بیشتر به تحلیل وضعیت می‌پردازند و تقریباً همه، با لحن‌های متفاوت می‌پذیرند که "کارها یک‌شبه درست نخواهد شد".
روزنامۀ فرهیختگان به عربستان سعودی کنایه می‌زند و می‌نویسد «رقبای منطقه‌ای انتظار داشتند که فشار اقتصادی ناشی از تحریم در نهایت به تندتر شدن سیاست خارجی ایران و بروز اشتباهات فاحش» بی‌انجامد اما چنین نشد.
لغو تحریم‌ها و جهت‌گیری‌های آیندۀ اقتصاد
اما به نوشتۀ روزنامۀ جمهوری اسلامی «هیجان برجامی بازارهای مالی زود فروکش کرد» و همه فهمیدند که «جز صبر و اتخاذ استراتژی‌های بلندمدت، برای آنکه لغو تحریم‌ها آثار خود را بر اقتصاد کشور نشان دهد» راه دیگری وجود ندارد.
روزنامۀ دنیای اقتصاد هم با لحنی مثبت می‌نویسد که «با قطعی شدن رفع تحریم‌های بین‌المللی، از رفتارهای هیجانی بازارهای داخلی کاسته شد».
دکتر محمد طبیبیان در سرمقالۀ دنیای اقتصاد با تقدیر از «مهارت ديپلماتيك روحانى و ظريف» می‌نویسد که در شرایط جدید «ضرورت اصلاحات اقتصادى داخلى باز هم اهميت بيشترى می‌یابد».
دنیای اقتصاد با واقع‌بینی گوشزد می‌کند که «نكته‌اى كه نبايد از نظر دور داشت اين است كه هنوز تحريم‌هايى كه آمريكا جدا از تحريم‌هاى برنامه اتمى، به ايران تحميل كرده بر جاى خود باقى است.»
به نوشتۀ دنیای اقتصاد، برای بهره‌گیری از فرصت بعد از تحریم «بازنگرى و باز‌سازى بازرگانى خارجى» ضروری است. سرمقاله نویس این روزنامه مبارزه با قاچاق، «كاهش اتكا به خدمات تجارى از طريق امارات متحد عرب» و به طور کلی رهایی از قید و بندهای بوروکراتیک را توصیه می‌کند.
در روزنامۀ اعتماد، علی خرم، استاد حقوق بین‌المللی به پیامدهای سیاسی برجام تأکید دارد و می‌نویسد: «سوالی كه هنوز باقی مانده اين است كه آيا پس از اين، توافق هسته‌ای به‌خوبی پيش خواهد رفت؟ آيا تندروها در هر دو كشور ايران و آمريكا و در منطقه، قانع می‌شوند كه به‌جای كارشكنی، دست همكاری به دولت‌های‌شان بدهند و برای منافع ملت از توافق هسته‌ای حمايت كنند؟ به‌نظر می‌رسد اين يك ساده‌انگاری است اگر فكر شود كه تندروها به اين بسنده كرده و به صف مردم و منافع آنها خواهند پيوست.»
از لغو تحریم‌ها تا انتخابات مجلس
روزنامۀ کیهان با لحنی تمسخر‌آمیز به سایر روزنامه‌هایی طعنه می‌زند که یک روز قبل، «با تیترهایی به بزرگی "شاه‌رفت" و "امام آمد"، نوشتند "تحریم رفت - صبح بدون تحریم- خلاص شدیم- تحریم خاک شد - فروپاشی تحریم" و...»
این روزنامه‌ها به نوشتۀ کیهان «۲۸ ماه است که هر چند وقت یک‌بار جشن می‌گیرند و مردم را به جشن آشتی با آمریکا فرا می‌خوانند»...
محمد ایمانی در روزنامۀ کیهان سپس به پیامدهای اجرای توافق اتمی می‌پردازد و می‌پرسد ظرف دو، سه یا شش ماه آینده چه خواهد شد؟ «افزایش درآمدها؟ رونق اقتصادی؟ ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر؟ یا حداکثر گشودن بازار مصرف داخلی به سوی اجناس مصرفی و حتی تجملی خارجی و فشار بیشتر بر تولید و سرمایه‌گذار داخلی؟»
نویسندۀ کیهان دنبالۀ شک و بدبینی خود را به این پرسش حساس می‌رساند که «آیا جز هدف‌گیری انتخابات مجلس، راهبرد دیگری هم در میان است؟»
از نظر کیهان، دولت روحانی می‌خواهد با استفادۀ تبلیغی از لغو تحریم‌ها و به رخ کشیدن موفقیت دیپلماتیکش، در انتخابات مجلس شورای اسلامی امتیاز بگیرد و آنرا به نفع خود و طرفداران سیاسی‌اش تمام کند.
در اینجا، روزنامۀ کیهان که واژۀ "غربگرا" را جایگزین "اصلاح‌طلب" کرده، حرف‌های همیشگی خود را در بارۀ نفوذ آمریکا پیش می‌گیرد و می‌نویسد: «آمریکایی‌ها هماهنگ با جریان غربگرا در ایران به پروژۀ مهم‌تری می‌اندیشند و همین، ماجرای برجام را قدری پیچیده کرده است».
میوۀ سیاست خارجی در دیس سياست داخلی
در روزنامۀ شرق در مطلبی تحت عنوان «برجام، فرصتی که نباید به تهدید تبدیل شود»، اردشیر زارعی‌قنواتی هشدار می‌دهد که «اجرائی‌شدن برجام حامل "فرصت" و "تهدید" خواهد بود و چنانچه دولت روحانی نتواند موازنۀ منطقی بین مطالبات طبقات اجتماعی و روند رشد اقتصادی را دنبال کند، این فرصت تاریخی به یک تهدید بزرگ تبدیل می‌شود».
به نوشتۀ زارعی‌قنواتی سرخوردگی مردم می‌تواند «زمینۀ ظهور دوبارۀ پوپولیست‌های تندرو» را فراهم آورد.
روزنامۀ مردمسالاری که اشتیاق خود را به رفع تحریم‌ها صریح‌تر از سایرین نشان می‌دهد، می‌نویسد: «موفقيت‌های ديپلماتيک دولت، زمين سياست داخلی را تغيير می‌دهد». احسان کیانی، نویسندۀ مطلب ادامه می‌دهد که «اما این تغییرات به شرطی ممکن خواهد بود که حضور اصلاح‌طلبان به طور منسجم و جناحی به رسميت شناخته شود. در غير اين صورت، نمی‌توان ميوۀ سياست خارجی را در سياست داخلی چيد»...
بدبینی به آمریکا
روزنامۀ رسالت به نکته‌ای می‌پردازد که سایر روزنامه‌ها چندان توجهی به آن نشان نداده‌اند. این روزنامه از امکان ابطال توافق اتمی در دوران بعد از باراک اوباما سخن می‌گوید.
روزنامۀ رسالت می‌نویسد:«خصلت لغزندگی توافق هسته ای به اين معناست که نمی‌توان آن را به عنوان پديده‌ای مطلق و غيرقابل تغيير در نظام بين الملل مورد شناسايی و تحليل قرار داد. بايد اين باور را در اذهان تقويت کرد که توافق هسته‌ای مي تواند با سوء رفتار يکی از بازيگران ۱+۵ تغيير يابد».
به نوشتۀ حنیف غفاری «نوع مواجهه و رفتار ما نسبت به برجام است که تعيين‌کنندۀ پيروزی يا شکست ما در اين معادله خواهد بود. از اين رو برجام می‌تواند در آينده به نماد پيروزی يا خدای ناکرده نماد شکست ما در معادلات سياست خارجی و اقتصادی کشور باشد».
گشایش اقتصادی بدون پشتیبانی سیاسی ممکن نیست
اتفاقاً به تازگی فرانسو نیکولو سفیر پیشین فرانسه در ایران که حسن روحانی را از زمان مذاکرات اتمی سال ۲۰۰۳خوب می‌شناسد، به روزنامۀ فیگارو گفته است: «نگرانی و ترس بزرگ رهبران ایرانی از این است که رئیس جمهور آیندۀ آمریکا توافق اتمی را لغو کند... بخصوص اگر جانشین اوباما جمهوری‌خواه باشد».
این روزنامۀ فرانسوی هم می‌خواهد بگوید که برای بهره‌گیری از فرصت پیش‌آمده، دولت حسن روحانی نیاز به پشتیبانی سیاسی اکثریت دارد.
در صورتی که مجلس آینده با روحانی از در مخالفت در آید، نه تنها سیاست گشایش اقتصادی وی که تمامی برنامه‌های دولت با افقی بسته مواجه خواهد شد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید