داستان شیعه عراقی که هشت سال با ایران جنگید؛ گفت‌وگو با سنان انطون
نتشر شده در:
گوش کنید - ۱۲:۲۶
رمان "فقط درخت انار" (Seul le grenadier) که اولین بار سال ۲۰۱۰ به زبان عربی و با عنوان "وحدها شجرة الرمان" در بیروت منتشر شد و سپس ترجمه انگلیسی‌اش در سال ۲۰۱۳ انتشار یافت، به تازگی در فرانسه ترجمه و در مجموعه سندباد انتشارات "اکت سود" به چاپ رسیده است. این رمان نوشته سنان انطون، نویسنده عراقی است که اکنون استاد "دانشگاه نیویورک" در آمریکاست. سنان انطون، به مناسبت انتشار ترجمه رمان "فقط درخت انار" در پاریس، در گفت‌وگوی اختصاصی با بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه، درباره رمان‌هایش توضیح می‌دهد.
سنان انطون، سال ۱۹۶۷ در بغداد به دنیا آمده و در سال ۱۹۹۰ از دانشگاه این شهر با مدرک کارشناسی زبان و ادبیات انگلیسی فارغ التحصیل شد. یک سال بعد، زمانی که بیست و چهار ساله بود به آمریکا مهاجرت کرد و در دانشگاه جرج تاون در رشته ادبیات عرب ادامه تحصیل داد. او پس از اخذ کارشناسی ارشد از این دانشگاه، در سال ۲۰۰۶ دکترای مطالعات عرب و اسلامی را از دانشگاه هاروارد دریافت کرد.
این نویسنده تاکنون چهار رمان منتشر کرده که "فقط درخت انار" دومین رمان او به شمار می‌رود.
اولین رمان انطون با عنوان "اعجام" زندگی یک دانشجوی جوان را که به جرم جوک گفتن درباره صدام حسین به زندان افتاده، روایت می‌کند. داستان این رمان بیشتر در زندان می‌گذرد و تصورات این دانشجوی جوان از زندگی بیرون از زندان را بازگو می‌کند و همچنین تلاش‌های او پس از شکنجه، برای یادآوردن خاطراتش.
سومین رمان این نویسنده با عنوان "یا مریم" درباره وضعیت مسیحیان عراق در سال‌های اخیر است که به فهرست نهایی نامزدهای جایزه "من بوکر عربی" در سال ۲۰۱۳ راه یافت.
این رمان، داستان دو نسل از خانواده‌های مسیحی عراقی در بغداد را روایت می‌کند و همچنین به اختلاف نظر یک پیرمرد و یک زن جوان درباره خانواده‌های مسیحی عراق می‌پردازد، درباره اینکه آیا آنان می‌توانند در عراق به زندگی‌شان ادامه دهند، یا اینکه باید کشورشان را ترک کنند. این رمان سال آینده به زبان فرانسه ترجمه و منتشر می‌شود.
چهارمین رمان سنان انطون که دو سال پیش منتشر شد، "فهرست" نام دارد که قرار است که سال آینده ترجمه انگلیسی آن منتشر شود. این رمان، داستان یک فروشنده کتاب در بغداد است که ایده "تلفات جانبی" ذهن او را به خود مشغول کرده و او سعی می‌کند که فهرستی از چیزهایی که در جهان از بین رفته جمع‌آوری کند، نه فقط موجودات انسانی، بلکه حیوانات و درخت‌ها و اشیاء.
سنان انطون علاوه بر رمان‌نویسی، به سرایش شعر نیز می‌پردازد، ترجمه‌هایی را منتشر کرده و برای برخی از روزنامه‌ها مقاله می‌نویسد. او همچنین در سال ۲۰۰۴ فیلم مستندی را درباره عراق ساخته است.
اما رمان، "فقط درخت انار" داستان جواد، فرزند کوچک یک خانواده شیعی بغدادی است که شغل پدرش، شستن مرده‌هاست. پدر جواد آرزو دارد که پسر کوچکش کار او را ادامه دهد، اما جواد که این شغل را دوست ندارد، رؤیای مجسمه‌ساز شدن را در سر می‌پرواند.
پس از آن که در اواخر دهه ۱۹۸۰ جواد تحصیلاتش را در رشته هنرهای پلاستیک به پایان می‌رساند، به سربازی می‌رود و پس از اتمام دوره سربازی، کار نقاشی ساختمان را شروع می‌کند. پدر جواد در سال ۲۰۰۳ زمانی که بمب‌های آمریکایی بر سر بغداد فرود می‌آمد، می‌میرد و از آن پس تعداد مرده‌هایی که به مرده‌شورخانه پدرش سرازیر می‌شدند بر اثر بمباران و همچنین حملات انتحاری زیادتر شد.
رمان "فقط درخت انار" در واقع داستان خشونت‌هایی است که عراق طی دهه‌های گذشته شاهد آن بوده، از جنگ با ایران گرفته تا مداخله نظامی آمریکا و درگیری‌های مذهبی پس از آن. در بخشی از رمان که داستان در زمان جنگ ایران و عراق می‌گذرد، برادر بزرگ راوی به جنگ رفته و کشته می‌شود.
نویسنده در این رمان هزارتویی از مرگ و زندگی، کابوس و رؤیا می‌سازد که شخصیت اصلی رمان را در خود محصور کرده است. در این میان، فقط درخت انار حیاط مرده‌شورخانه که در نام رمان هم آورده شده و از پساب شستشوی مرده‌ها تغذیه می‌کند، تنها چیزی است که راوی و در پی آن خواننده را به حقیقت موجود در عراق راهنمایی می‌کند.
شاید برای ایرانی‌ها بیش از دیگران، خواندن رمانی از یک نویسنده عراقی درباره جنگ هشت‌ساله آموزنده باشد. زیرا شباهت‌های بسیاری را در مواجهه دو حکومت ایران و عراق با این جنگ مشاهده می‌کند. در ایران، حکومت با تشویق نویسندگان به خلق ادبیاتی که آن را "ادبیات دفاع مقدس" می‌خوانند، در تلاش است تا قرائت رسمی از جنگ را به ثبت برساند.
سنان انطون در گفت‌وگو با بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه درباره موضوع جنگ ایران و عراق که تقریبا در تمامی نوشته‌های او حضور دارد، سخن می‌گوید و تأکید می‌کند که در عراق نیز ادبیات جنگ سرنوشت مشابهی دارد اما هستند نویسندگانی در دو کشور که نگاهی مستقل به این جنگ دارند.
با کلیک روی تصویر بالا به گفت‌وگو با سنان انطون و همچنین ترجمه بخش‌هایی از رمان "فقط درخت انار" گوش کنید
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید