خطر های افراط و تفریط پیش از آغاز مذاکرات اتمی

هزینه اعمال تحریمها بر اقتصاد ایران که روزانه تا 500 میلیون دلار برآورد میشود، بیش و کم دو برابر زیانهای روزانه جنگ مخرب هشت ساله با عراق است. در روزهای پایانی جنگ، نفس اقتصاد و ظرفیت دفاع ملی ایران به شماره افتاده بود. تکرار وضعیتی مشابه سال 88، امروز، ایران را تهدید میکند.
اولویت شماره یک دولت روحانی هماهنگ کردن جبهه داخلی پیرامون مختصات چار چوب سازش، و بعد از آن، داخل شدن در مذاکرات کارشناسی، پیش، از برگزاری مذاکرات رسمی در سطوح بالاتر با نمایندگان جامعه جهانی است.
بدون تردید تلاش برای تغییر چهره دولت جمهوری اسلامی در افکار عمومی غرب، بخصوص بعد از هشت سال تبلیغات تخریبی دولت احمدی نژاد، اقدام مثبتی است. ولی با این گمان، که رفتن احمدی نژاد و آمدن روحانی به تنهایی بازگوی تغییر ماهیت و هویت جمهوری اسلامی است، ساده اندیشی است.

هجوم تبلیغاتی

در برخورد با جامعه جهانی و غرب، حسن روحانی در شروع کار همان مسیری را انتخاب کرده که دولت احمدی نژاد طی هشت سال گذشته در پیش گرفته بود: مطرح شدن در رسانه های خارجی و هزینه کردن اعتبار مجازی ناشی از شهرتخارجی در جهت  افزایش نفوذ داخلی- با این تفاوت که معرف احمدی نژاد مشت گره کرده و چهره عبوس بود و معرف روحانی آغوش باز و خنده ملیح. احمدی نژاد در جیب خود قفل داشت و ماموریت او مسدود نگاه داشته راه سازش با غرب بود، و روحانی کلید در دست، ماموریت خود را "سازش" معرفی میکند.
آنچه امروز از دولت روحانی انتظار میرود، برداشتن گامهای عملی و اثبات آمادگی برای رسیدن به توافق موضوعی بر سر اختلافها است.انجام مصاحبه با شبکه تلویزیونی ان بی سی آمریکا، و تکرار این شعار که "ایران بدنبال بمب اتمی هرگز نخواهد رفت"، ارسال مقاله برای روزنامه واشنگتن پست با امضاء حسن روحانی، درخواست رییس دولت برای دیدار با رییس جمهوری فرانسه، و فشردن صحنه سازی شده دست رییس جمهوری آمریکا، در حاشیه اجلاس مجمع عمومی، اگر چه اقدام های مثبتی است، در عین حال به مثابه چیدن ظرفهای رنگارنگ و خالی است بر سفره مشکلات امروز ایران.
حل مشکلات اساسی ایران، در گذرگاه تاریخی کنونی، نیازمند پرداختن همزمان دولت "اعتدال و تدبیر" و سایر جناحهای نظام حاکم، به محتوای ظرفها است. این انتظار نه تنها در داخل، که با همان تب و تاب، نزد غرب و همسایگان ایران نیز احساس میشود. شرط رسیدن جمهوری اسلامی به تعامل با دنیای خارج و همسایگان، تغییر اساسی در رفتارها و سیاستها است و نه تغییر شعار ها و نحوه ظاهر شدن در رسانه ها.

هماهنگی در داخل پیش از آغاز مذاکرات

شرط اولیه چیره شدن تدریجی دولت روحانی بر مشکلات کنونی، پیش از داخل شدن در مذاکرات موضوعی با غرب، ایجاد هماهنگی در جبهه داخلی است.با وجود تظاهر به هماهنگی، رعایت انظباط و پیروی از رهبر، نظامیان و سایر جناحهای تند رو در درون حاکمیت جمهوری اسلامی، سیاستهای دولت " تدبیر و اعتدال" را در رابطه بامحدود ساختن برنامه های توسعه اتمی، مناسبات با آمریکا و کاهش حمایت از اسد در جنگ داخلی سوریه،  برنمیتابند.
در یک نگاه عملگرا به وضع موجود پرونده اتمی ایران، تعلیق غنی سازی 20 در صدی در فردو یک مشکل بزرگ محسوب میشود. تعطیل مرکز فردو، مشکل بزرگتری است. انتظار غرب برای کاهش تعداد سانتریفیوژهای عملیاتی و یا در شرف آغاز بکار در ایران، که شمار آنها به 18.000 رسیده است، و اصرار برای پذیرفتن و اجرای پیمان الحاقی به معاهده منع گسترش سلاحهای اتمی از سوی ایران،مشکلات بازهم بزرگتری است که بدون پرداختن به آنها، راه خروج از بحران اقتصادی و امنیتی جاری همچنان مسدود خواهد ماند.
اگر چه آقای روحانی مدعی داشتن "اختیار تام در مذاکرات اتمی" است، تام الاختیار بودن او در عین حال موکول و محدود به رعایت خط قرمز های از پیش تعیین شده رزیم و همچنین تناسب امتیازهایی است که در تعامل با غرب مجاز به دادن و ستادن آنها است.
در حال حاضر هیچ نشانه و یا گمانه ای در دست نیز که بر اساس آن، بتوان تغییر نظر نظامیان و اصولگرایان تند رو را در مورد برنامه های توسعه اتمی مورد ارزیابی روشن قرار داد. وضعیت امروز پرونده اتمی ایران بسیار پیچیده تر از سالهایی است که طی آن اقای روحانی سرپرستی مذاکرات با غرب را برعهده داشت.
تاوان مذاکرات بی نتیجه و تفاهم نامه های بی اثر مانده سعد آباد و پاریس در سالهای 2003 و 2004 ، باز پس گرفتن اکثریت مجلس از اصلاح طلبان، و به دولت رسیدن احمدی نژاد بود. در آن زمان تعلیق غنی سازی را در مقابل دریافت راکتور های پیشرفته اتمی از غرب، پیوستن به سازمان تجارت جهانی، امضاء پیمان همکاری های اقتصادی با جامعه اروپا و استفاده از تعرفه های ترجیهی، توسعه سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در صنایع نفت و گاز، ایفای نقش شریک انرژی اروپا به ایران در رقابت با روسیه، آزاد ساختن فروش هواپیماهای مسافری مدرن و دهها امتیاز دیگر را "مبادله مروارید با آب نبات " معرفی کردند. امروز جامعه جهانی در مقابل تعطیل مراکز اتمی ایران، تنها به برداشتن تحریم استفاده از طلا در مبادلات خارجی و فروش قطعات یدکی هواپیماههای تجاری رضایت داده است!

جناحها و عواملی که دهسال پیش سازش محدود دولت خاتمی را بر نمی تافتند، امروز قدرتمند تر از پیش به انتظار شکست دولت " اعتدال و تدبیر" در مذاکرات اتمی نشسته اند. هماهنگ نکردن جبهه داخلی، پیش از ورود به مذاکرات خارجی، و شروع موج تبلیغاتی برای نشان دادن زود هنگام دست دوستی دراز شده بسوی غرب، پیش از رسیدن به توافق های پایه در مذاکرات کارشناسی، تنها میتواند خطر بازماندن از سازش مورد انتظار را افزایش دهد.