با امضای پیمانِ اُسلوُ در ۱۹۹۳ اسرائیل سازمان آزادی‌بخش فلسطین را به عنوانِ نمایندۀ قانونیِ مردم فلسطین رسماً پذیرفت و سازمانِ آزادی‌بخش فلسطین نیز اسرائیل را در مقام دولتِ قانونی به رسمیت شناخت. در ۱۹۹۵ دو طرفِ دعوا پیمانِ دیگری با نام رسمیِ « موافقت‌نامۀ موقت دربارۀ کرانۀ باختری و نوار غزه» معروف به «پیمانِ طابا» یا «پیمان اُسلوُ۲» امضا کردند. در ژوئیۀ سال ۲۰۰۰ مذاکراتِ صلحِ کمپ دیوید میانِ بیل کلینتون، یاسر عرفات و ایهود باراک، نخست وزیر اسرائیل، به شکست انجامید و درگیری‌ها با شدت بیشتری از سر گرفته شد. «نقشۀ راه برای صلح» نام طرحی بود که «گروه چهارِ خاورِ میانه» برای رسیدن به صلح در ۳۰ آوریل ۲۰۰۳ به دولت اسرائیل و حکومت خودگردان فلسطین پیشنهاد کردند. آن طرح نیز به شکست انجامید. به نوشتۀ روزنامۀ راست‌گرای فیگارو، «معاملۀ قرن» ترامپ معامله‌ای است میان آمریکا و اسرائیل. محمود عباس، رئیس تشکیلاتِ خودگردانِ فلسطین، گفته است که اگر آن طرح به اجرا گذاشته شود، فلسطینی‌ها از پیمانِ اُسلوُ خارج خواهند شد.
سه شنبۀ گذشته ۲۸ ژانویه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در یک کنفرانس مطبوعاتی در کاخ سفید نکاتی را دربارۀ طرح ۸۰ صفحه‌ای خود برای برقراریِ صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها مطرح کرد و گفت که این «آخرین شانس برای دستیابی به صلح» است. بسیاری از خبرگزاری‌ها از آن طرح زیر عنوانِ «معاملۀ قرن» یاد کرده‌اند. رئیس جمهوری آمریکا که در برابر جمعی از مقام‌های ارشد آمریکا و اسرائیل و در کنار بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، سخن می‌گفت، افزود: اگر فلسطینی‌ها این طرح را بپذیرند، آنان نیز مانند اسرائیلی‌ها برنده خواهند بود. حضور نیافتنِ نمایندگانِ تشکیلاتِ خودمختارِ فلسطین در آن کنفرانس نشانۀ مخالفتِ پیشاپیشِ آنان با طرحِ پیشنهادیِ ترامپ بود. رئیس جمهوری آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی‌اش افزود که طرح او کامل‌ترینِ طرح‌هاست و با همۀ طرح‌های گذشته فرق دارد. آن طرح‌ها چه بودند و چرا به شکست انجامیدند؟
در ۳۰ نوامبر ۱۹۴۷ جنگی داخلی میان ساکنانِ یهودی و عربِ سرزمینِ فلسطین که از ۱۹۲۰ پس از فروپاشی عثمانی به زیر قَیمومَتِ بریتانیا درآمده بود، در گرفت. در ۲۹ سپتامبر ۱۹۴۷ مجمع عمومیِ سازمان ملل با تصویبِ قطعنامۀ ۱۸۱ آن سرزمین را دو بخش کرد. قرار شد در ۵۶ درصد آن دولتِ اسرائیل و در ۴۴ درصد باقیمانده دولتی عرب تشکیل شود. در ۱۴ ماه می ۱۹۴۸ آن جنگ با اعلام موجودیتِ دولتِ اسرائیل پایان یافت و فردای آن روز فلسطین رسماً از زیر قَیمومَتِ بریتانیا بیرون آمد. در آن بخش از خاک فلسطین که برای تشکیل دولت اسرائیل در نظر گرفته شده بود، بیشتر شهرها و روستاهایِ عرب نشین به اشغالِ نیروهای اسرائیلی درآمد و نزدیک به ۴۰۰ هزار فلسطینی به بیرون از مرزهای آن دولت رانده شدند. فلسطینی‌ها از آن رویداد زیر عنوانِ «نکبت» یعنی مصیبت یا فاجعه یاد می کنند.
در ۱۵ ماه می ۱۹۴۸ یعنی روزی که فلسطین رسماً از زیر قَیمومَتِ بریتانیا بیرون آمد، جنگی میان اسرائیل و دولت‌هایِ عربیِ سوریه، مصر، امارتِ فرااُردُن و عراق درگرفت. در آن جنگ اسرائیلی‌ها بخش غربی اورشلیم را اشغال کردند و روی هم رفته بر ۷۷ درصد خاک فلسطین چیره شدند. سازمان ملل مرزهایی را که در قراردادهای آتش‌بس میان فوریه تا ژوئنِ ۱۹۴۹ تعیین شد، نه آشکارا بلکه سربسته به رسمیت شناخت. اسرائیل بخش غربی اورشلیم را پایتخت خود اعلام کرد. با آن جنگ قطعنامۀ ۱۸۱ سازمان ملل عملاً منسوخ شد و آن سازمان طرح تشکیلِ دولت فلسطین را کنار گذاشت. در جنگ شش روزۀ ۱۹۶۷ اسرائیل بخش شرقیِ اورشلیم را نیز از اردن گرفت و به مناطق دیگری از فلسطین دست یافت. از آن پس، کار سازمان ملل این شد که قطعنامه ای از پس قطعنامۀ دیگر در محکوم کردن توسعه‌طلبیِ اسرائیل به تصویب برساند.
در ۲۸ ماه می ۱۹۶۴ سازمان آزادی‌بخش فلسطین از به هم پیوستن چند گروهِ فلسطینی تشکیل شد. یاسر عرفات در ۱۹۶۹ به رهبری آن سازمان انتخاب شد و تا سال ۲۰۰۴ که از جهان رفت در آن مقام باقی ماند. با «انتفاضۀ اول» یا نخستین «جنگ سنگ‌ها» مقاومت فلسطینی ها در سرزمین‌هایِ اشغالی متمرکز شد. انتفاضۀ اول در ۹ دسامبر ۱۹۸۷ آغاز شد و با امضای پیمانِ اُسلوُ در ۱۹۹۳ پایان یافت. آن پیمان نخستین موافقت‌نامۀ دولتِ اسرائیل با سازمان آزادی‌بخش فلسطین و نتیجۀ مذاکراتِ سرّی آن دو بود که از ۱۹۹۱ در مادرید آغاز شده بود و در اُسلوُ ادامه یافته بود. پیمانِ اُسلو در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳ با حضور یاسر عرفات، رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین، اسحاق رابین، نخست وزیر اسرائیل، و بیل کلینتوُن، رئیس جمهور آمریکا، در واشینگتُن امضا شد.
با آن پیمان اسرائیل سازمان آزادی‌بخش فلسطین را به عنوانِ نمایندۀ قانونیِ مردم فلسطین رسماً پذیرفت و سازمانِ آزادی‌بخش فلسطین نیز اسرائیل را در مقام دولتِ قانونی به رسمیت شناخت. یکی از دستاوردهایِ آن پیمان تشکیلِ «حکومت خودگردانِ فلسطین» به عنوانِ نهاد اداریِ موقتِ فلسطینی‌ها بود. قرار شد پس از ۵ سال آن پیمان جای خود به یک توافق دائمی بدهد. در این میان می‌بایست مذاکراتی برای حل و فصلِ دعواهایی مانند آوارگانِ فلسطینی، تعیین مرزها، شهرک‌هایِ اسرائیلی و وضع اورشلیم انجام گیرد. در ۱۹۹۵ دو طرفِ دعوا پیمانِ دیگری با نام رسمیِ « موافقت‌نامۀ موقت دربارۀ کرانۀ باختری و نوار غزه» معروف به «پیمانِ طابا» یا «پیمان اُسلوُ۲» امضا کردند.
از ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ مذاکراتِ صلح بر اثر سخت سری و یک دندگیِ دو طرف به ویژه دربارۀ وضعِ قانونیِ اورشلیم و پناهندگانِ فلسطینی از پیشروی بازایستاد. در ۱۹۹۵ اسحاق رابین به دست دانشجویی اسرائیلی کشته شد. با حملات تروریستیِ جنبش حماس و جهادِ اسلامی گفت و گویِ رو در رو عملاً ناممکن شد. در ژوئیۀ سال ۲۰۰۰ مذاکراتِ صلحِ کمپ دیوید میانِ بیل کلینتون، یاسر عرفات و ایهود باراک، نخست وزیر اسرائیل، به شکست انجامید. در پی بازدید آریِل شارون، رهبرِ اُپوزیسیون اسرائیل، از بیت المقدس و معبدِ شریف در ۲۸ سپتامبر و کشته شدن محمد الدُرّه، جوان ۱۲ سالۀ فلسطینی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۰ جوانان فلسطینی «انتفاضۀ دوم» را در سرزمین‌های اشغالی آغاز کردند. جمعیت عرب اسرائیل نیز به آنان پیوستند. ارتش اسرائیل آن شورش را سرکوب کرد. موج حملاتِ انتحاریِ جنبش حماس و جهاد اسلامی که از ۳۰ اکتبر ۲۰۰۰ به راه افتاد تا پایان ۲۰۰۱ ادامه یافت.
اسرائیلی‌ها برای جلوگیری از این حملات عملیاتِ دیوار دفاعی را در سال ۲۰۰۲ آغاز کردند. دیواری که آنان در کرانۀ باختری رود اردن کشیدند، مناطقی از قلمرو فلسطینیان را نیز ضمیمۀ خاک اسرائیل کرد. «نقشۀ راه برای صلح» نام طرحی بود که ایالات متحد آمریکا، اتحادیۀ اروپا، روسیه و سازمان ملل معروف به «گروه چهارِ خاورِ میانه» برای پایان دادن به درگیری‌ها در ۳۰ آوریل ۲۰۰۳ به دولت اسرائیل و حکومت خودگردان فلسطین پیشنهاد کردند. این طرح نیز که با هدفِ تشکیلِ دو کشور اسرائیل و فلسطین در کنار هم تدوین شده بود در عمل به شکست انجامید. با پیروزی حماس در انتخابات ۲۰۰۶ و حملۀ اسرائیل به نوار غزه در زمستان ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ و محاصرۀ آن سرزمین برنامۀ «گروه چهار» برای رسیدن به صلح پایدار نقش بر آب شد.
به نوشتۀ روزنامۀ راست‌گرای فیگارو، «معاملۀ قرن» ترامپ معامله‌ای است میان آمریکا و اسرائیل. محمود عباس، رئیس تشکیلاتِ خودگردانِ فلسطین، گفته است که اگر آن طرح به اجرا گذاشته شود، فلسطینی‌ها از پیمانِ اُسلوُ خارج خواهند شد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید