تخلیۀ غزّه: اسرائیل خواستار جابه‌جایی یک میلیون فلسطینی است

در حالی که ارتش اسرائیل به ساکنان شمال غزه هشدار می‌دهد که در تخلیۀ منطقه و حرکت به سوی جنوب «تأخیر نکنند»، سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری می‌گویند که این تخلیۀ سریع کاری غیرممکن و غیرقانونی است. به گفتۀ دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل «جامعۀ جهانی نمی‌تواند ساکت بماند، در حالی که نیروهای اسرائیلی به طور غیرقانونی بیش از یک میلیون فلسطینی را از خانه‌های خود بیرون می‌کنند.» در عین حال سازمان ملل متحد تأیید کرده که تاکنون بیش از ۴٠٠هزار نفر، راهی جنوب غزه شده‌اند.

به دستور ارتش اسرائیل، ساکنان شمال غزه منطقه را ترک می‌کنند AP - Hatem Moussa

اگرچه روز جمعه ۲۱ مهر، ارتش اسرائیل دستور داد که شهر غزه باید طی ۲۴ ساعت تخلیه شود، اما ساعاتی بعد مقامات اسرائیلی پذیرفتند که این کار نیاز به زمان بیشتری دارد.

روز شنبه ۲۲ مهر، ریچارد هکت، سخنگوی اسکاتلندی‌تبار ارتش اسرائیل در بارۀ تخلیۀ شمال غزه گفت: «می‌دانیم که وقت می‌گیرد اما به مردم توصیه می‌کنیم که معطل نکنند.» او گفت که بین ساعت ۱٠ تا ۱۶ روز شنبه «فرصت خوبی (برای تخلیه) است».

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیۀ گفته است که «تخلیۀ بیش از یک میلیون ساکنان شمال غزه طی یک شبانه‌روز مطلقاً غیرممکن است.» به گفتۀ وی، نتیجۀ این کار فقط یک «بحرانی انسانی» خواهد بود.

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل نیز که خواستار ایجاد گذرگاه‌هایی برای کمک‌رسانی به مردم غزه شده، گفته است: «حتی جنگ هم قاعده و قانون دارد.»

ارتش اسرائیل خواستار خروج همۀ غیرنظامیان از شمال غزه شده تا در مرحلۀ بعد عملیات نظامی خود را در این منطقه آغاز کند. شهر غزه که مرکز نوارغزه محسوب می‌شود نزدیک به ۷٠٠هزار جمعیت دارد. بر اساس دستور ارتش اسرائیل، اهالی این شهر و مناطق همجوارش باید به سوی جنوب نوار غزه، یعنی به سوی مرز مصر حرکت کنند.

بامداد شنبه ۲۲ مهر، ارتش اسرائیل تأیید کرد که «حرکت قابل توجه» غیرنظامیان فلسطینی به طرف جنوب را مشاهده کرده است. اسرائیل می‌کوشد تا دو مسیر اصلی به سوی جنوب را از بمباران‌های خود در امان نگاه دارد تا راه فرار مردم بسته نشود. نیروهای اسرائیلی در تمامی پیرامون نوار غزه در رفت و آمدند و ظاهراً مشغول تدارک مرحلۀ بعدی عملیات هستند. احتمالاً هدف اصلی اسرائیلی‌ها شهر غزه است که در شرایط عادی مقر سازمان حماس است. در مقابل، حماس که برای جنگ «تا آخرین قطرۀ خون» اعلام آمادگی کرده، از فلسطینیان خواسته که در خانه و شهر خود باقی بمانند. اما آنالنا بربوک، وزیر خارجۀ آلمان، این خواستۀ حماس را «محاسبه‌ای خیانت‌آمیز» توصیف کرده و گفته است که حماس می‌خواهد ساکنان غزه را سپر انسانی خود قرار دهد.

سازمان عفو بین‌الملل دستور تخلیۀ غزه را «وحشتناک» توصیف کرده و از اسرائیل خواسته است که فوراً آن را لغو کند. به گفتۀ این سازمان، تخلیۀ شمال نوار و شهر غزه  در واقع «به معنای جا به‌جایی اجباری بیش از یک میلیون نفر جمعیت غیرنظامی است که نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه» محسوب می‌شود. عبارت «حقوق بین‌الملل بشردوستانه» کم و بیش معادل «حقوق جنگ» است.

به گفتۀ خانم آنیِس کالامار، دبیرکل این سازمان، «متحدان اسرائیل باید این کشور را به رعایت حقوق بین‌المللی فراخوانند.

به نوشتۀ عفو بین‌الملل، اکثریت ساکنان غزه نوادگان پناهندگانی هستند که طی درگیری‌های سال‌های ۱٩۴۷ تا ۴٩، از خانه و شهر خود رانده شدند. در آن سالها که از سوی فلسطینیان دورۀ «نکبت» نامیده می‌شود ، نزدیک به ۷۵٠هزار فلسطینی به اجبار خانه‌های خود را رها کردند. اما در شرایط کنونی که هزاران فلسطینی در حال فرار هستند، کسانی نیز تصمیم گرفته‌اند که به هر ترتیب در محل باقی بمانند. آنها به عفو بین‌الملل گفته‌اند که می‌ترسند گرفتار «نکبت دوم» شوند.

به درستی معلوم نیست که فلسطینیانی که به طرف جنوب در حرکت‌اند، تا چه اندازه به خاک مصر پذیرفته خواهند شد. وزارت خارجۀ آمریکا گفته است که با همکاری اسرائیل، مصر و قطر، مشغول بررسی گشایش گذرگاه رفح است که نقطۀ عبور اصلی میان نوار غزه و مصر به شمار می‌آید.