دیدار پوتین و رئیسی در سمرقند؛ ایران همچنان در انتظار عضویت کامل در سازمان همکاری شانگهای است
با اینکه ایران در سال گذشته (۲٠۲۱) رسماً از وضعیت "عضو ناظر" خارج شد و بعد از پانزده سال انتظار به عضویت سازمان همکاری شانگهای درآمد، اما در اجلاس امسال بازهم از "نهایی شدن" عضویت ایران صحبت می‌شود. حتی ولادیمیر پوتین که در حاشیۀ اجلاس با ابراهیم رئیسی ملاقات کرد، اطمینان داد که روسیه هر کاری بتواند انجام خواهد داد تا ایران به عنوان "عضو کامل" پذیرفته شود.
نتشر شده در: : روزآمد شده در
روز پنجشنبه ۲۴ شهریور، رئیس جمهوری روسیه که در شهر سمرقند با همتای ایرانی خود دیدار داشت توسعۀ روابط دو کشور را ستود و گفت: "روابط دوجانبه و همکاری‌های ما به شکل مثبتی در حال گسترش است". منابع ایرانی نیز می‌نویسند که بزودی هیئتی متشکل از ۸۰ شرکت بزرگ روسی به ایران سفر خواهد کرد.
به گفتۀ ولادیمیر پوتین مواضع ایران و روسیه در قبال بسیاری از مسائل "مشابه یا نزدیک" است. او گفت: "ما همه کار خواهیم کرد تا ایران به عضویت کامل سازمان همکاری شانگهای دربیاید".
یک گام به عقب
ایران از سال ۲٠٠۵ به عنوان عضو ناظر در این سازمان حضور داشت. سرانجام پارسال که اجلاس سران این سازمان در تاجیکستان برگزار گردید، "عضویت کامل و دائمی ایران" اعلام شد. حضور در اجلاس شهر دوشنبه، نخستین سفر خارجی ابراهیم رئیسی در مقام رئیس جمهوری اسلامی بود. در آن زمان (سپتامبر ۲٠۲۱) خبر عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای به عنوان اولین موفقیت رئیسی در عرصۀ سیاست خارجی اعلام شد.
ولی ظاهراً بعد از گذشت یک سال، ایران دوباره به عقب برگشته است. روز گذشته ابراهیم رئیسی گفت: "یکی از برنامه‌های مهم این اجلاس، نهایی‌کردن اسناد سازمان همکاری شانگهای است تا وزرای خارجه کشورهای عضو، آن را امضا کنند"...
روز بعد – پنجشنبه ۲۴ شهریور - خبرگزاری ایرنا نوشت: "سند یادداشت ترتیبات الحاق ایران به سازمان همکاری شانگهای" به امضا رسید. به درستی معلوم نیست که پس پارسال در شهر دوشنبه، عضویت کامل ایران چگونه اعلام شده بود.
به نوشتۀ خبرگزاری فرانسه یکی از دلایل انتظار طولانی ایران برای ورود به سازمان همکاری شانگهای، مخالفت بعضی اعضاء بوده که دلشان نمی‌خواسته یک کشور "مسئله‌دار" که فعالیت اتمی‌اش با مخالفت‌های بین‌المللی مواجه است و تحت تحریم آمریکا قرار دارد، وارد سازمان شود. البته تحریم‌های سازمان ملل و قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران نیز احتمالا اشکالاتی حقوقی را بر سر راه عضویت ایران ایجاد کرده است. چند سال قبل، تاجیکستان نیز نظر مثبتی به عضویت ایران نشان نداده بود. بخصوص سفر محی‌الدین کبیری، رئیس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان به ایران (۲٠۱۵)، خشم امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان را سخت برانگیخته بود.
نظر واقعی روسیه چیست؟
با اینحال ستوان فقرات سازمان شانگهای را روسیه و چین تشکیل می‌دهند و خط سیاسی آن نیز از ابتدا تحت هدایت این دو قدرت بوده است. روشن نیست که اگر پوتین حقیقتاً خواستار عضویت ایران است، چه نوع موانعی همچنان بر سر این راه وجود دارد. خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی به نقل از منابع روس می‌نویسند که پوتین به رئیسی گفته است فقط "برخی تشریفات" باقی مانده است.
یک شب قبل، حسین امیرعبداللاهیان وزیر خارجۀ ایران گفته بود: "اخیرا تمام اسناد مربوط به تکمیل فرایند عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان شانگهای به تصویب هیات وزیران رسید و جهت بررسی و طی مراحل قانونی به مجلس شورای اسلامی ارسال گردیده است".
بدین ترتیب پرسشی دیگر در مورد عضویت ایران مطرح می‌شود و آن اینکه آیا در این میان موافقت مجلس شورای اسلامی نیز الزامی است؟
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید