ایران تا ده سال در حسرت صدور گاز مایع باقی می‌ماند

کشور همسایه قطر در فاصله سالهای 2005 تا سال جاری تولید گاز طبیعی خود را که عموما از میدان مشتر ک با ایران در آبهای خلیج فارس استتا شش برابر افزایش داده. در این فاصله پاره ای از طرحهای توسعه فازهای پارس جنوبی در ابهای متعلق به ایران یا مطلقا به فراموشی سپرده شده و یا به بهره برداری نرسیده است.
مطابق آخرین برآورد ها از وضعیت تولید گاز مایع در ایران، دو طرح اصلی موسوم به "ایران- ال-ان-جی" و "پرسیا –ال- ان -جی" حتی در صورت لغو تحریمها، تا ده دهسال بعد از آن نیز به بهره برداری نخواهند رسید.
زیان ناشی از تعویق در توسعه طرحهای تولید گاز ایران که تا حدودی ناشی از پیگیری برنامه های اتمی مشکوک جمهوری اسلامی است، سالانه نزدیک به یکصد میلیارد دلار است.
از سال 2007 تاکنون دو طرح تولید گاز مایع ایران ( در بندر تمبک و فاصله 50 کیلومتری عسلویه) که در صورت اجرا میتوانست سالانه تا 35  میلیون تن ظرفیت تولید صادرات داشته باشد، به دلیل اعمال تحریمها و همچنین سوء مدیریت دولتی پیشرفتی نداشته است.
ایران برای اجرای طرحهای تولید گاز مایع نیازمند سرمایه گذاری، زمان، و فن آوری پیش رفته است. در حال حاضر سرمایه گذاران خارجی کمترین تمایلی به بازگشت به ایران نشان نمیدهند. در مورد مهارت فنی برای تولید گاز مایع، ایران نیازمند کسب  مجوز از شرکتهای آمریکایی است.
به دلیل افزایش بهره برداری از صخره گازها در آمریکا و کشف منابع بزرگ از این نوع گازها در کانادا و استرالیا، پیش بینی میشود که طی سه سال آینده، ایالات متحده که بزرگترین مصرف کننده گاز طبیعی در جهان است به صادر کننده گاز تبدیل شدهو با این تحول سطح قیمتهای کنونی در بازار های جهانی تا یک سوم کاهش یابد. از این لحاظ زمان در جهت عکس منافع ایران قرار گرفته است.

افتتاح تشریفاتی

افتتاح عجولانه پالایشگاهمربوط به فاز 15 و 16 پارس جنوبی در روزهای پایانی عمر دولت احمدی نزاد و عدم رعایت ضوابط ایمنی در آنها که طی روزهای اخیر مورد انتقاد مسئولان سابق این طرحها نیز قرار گرفته، به معنی تکمیل و راه اندازی طرح توسعه فازهای 15 و 16 پارس جنوبی و افزایش ظرفیت تولید گاز طبیعی ایران نیست. آنچه در حال حاضر صورت میگیرد راه اندازی ناقص پالایشگاهی است که قرار است گاز ترش خود را از فازهایپیشتر راه اندازی شده 6 و 7 وا 8 پارس جنوبی دریافت کند. فازهای یاد شده در دوران دولت خاتمی مورد بهر برداری قرار گرفته اند .
گاز ترش تولیدی فازهای 6 تا 8 هم اکنون در بید بلند، فجر و جم شیرین میشوند. از این لحاظ راه اندازی پالایشگاه تازه، پیش از تکمیل طرحها و تولید گاز از فازهای 15 و 16 زائده ای را بر مجموعه صنایع ناقص گاز خواهد افزود.

فازهای ناقص

هر یک از 24 فاز تعریف شده پارس جنوبی دارای طرح جامعی است مرکب از حفر چاههای دریایی، ساخت سکوی دریایی، کشیدن لوله انتقال گاز از دریا، و در بخش خشکی؛ ایجاد پالایشگاه برای شیرین سازی گاز ( در مورد فازهای 13 و 14 مایع سازی گاز) قبل از مصرف داخلی و یا صدور به خارج. مفهوم تکمیل و راه اندازی فازهای مختلف پارس جنوبی تکمیل همزمان این مجموعه طرحها است و نه بخشی از آنها بصورت ناقص.
طی سالهای اخیر اجرای طرحهای توسعه و تولید گاز در دریا ( به دلیل نداشتن مهارت فنی و سرمایه) عملا متوقف مانده و تنها اقدامات در خشکیبا حرکت لاک پشتی پیگیری شده است. در نتیجه، کشور همسایه قطر از راه افزایش بهره برداری از میدان مشترک به ثروتی دست یافته که در صورت کار آمدی دولت، باید در اختیار ایران قرار میگرفت.
دولت اقای احمدی نژاد در حالی مدعی تکمیل فازهای 15 و 16 پارس جنوبی است که هنوز حفر هیچیک از 24 حلقه چاه دریایی دو فاز یاد شده تکمیل نشده، پایه و سکو های دریایی مربوط ساخته و نصب نشده و طبیعتا نه گازی برای حمل به ساحل در کار است و نه خط لوله ای آماده انتقال گاز.

نیاز های مالی

دولت کنونی مدعی است که تا کنون 46 میلیارد دلار برای راه اندازی فازهای مختلف پارس جنوبی هزینه کرده است. میزان پیشرفت اندک کار در طرحهای توسعه گاز نشانه روشنی از فساد گسترده اداری و سوء مدیریت در صنایع نفت و گاز.
دولت کنونی وعده داده بود که فازهای پارس جنوبی را در مدت 35 ماه به تولید میرساند. فاز های 15 و 16 که نزدیک به 80 ماه از زمان آغاز کاردر آنها میگذرد در صورت استقرار مدیریت متفاوت و تامین مجموعه لوازم در متر از یک سال آینده به بهره برداری نمیرسند.
برای ادامه کار در فازهای 12 ( و فراموش ساختن دو فاز 13 و 14 تولید گاز مایع ) و پرداختن به امور باقی مانده فازهای 15 و 16 و بقیه فازها، از 17 تا 24،  ایران علاوه بر نیاز به فن آوری پیشرفته وتامین تجهیزات لازم و بکار گرفتن مدیریت آگاه برای اجرای طرحها، نیازمند ماهانه 2 میلیارد دلار صرف سرمایه است. با در نظر داشتن وضعیت کنونی درامد های ارزی دولت هزینه کردن چنین سرمایه ای، حتی در صورت فراهم بودن سایر زمینه ها، رویایی است دور از دسترس. بعد از افتتاح صوری طرحهای 15 و 16 پارس جنوبی نیز گاز طبیعی متعلق به ایران همچنان راهی پالایشگاههای قطر خواهد شد.