آفریقای امروز به مثابه شیر خفته‌ای است که بیدار شده باشد. قاره‌ای در حال تحول و تغییرات عمیق. علائم این تغییر، بسیار زیاد بوده و به روشنی مشهود است. آفریقای فردا جمعیتی بیش از ٢ میلیارد نفر را در افق سال ٢٠٥٠ در خود جای خواهد داد، یعنی یک چهارم جمعیت جهان در سال ٢٠٥٠ میلادی. بسیاری از ناظران اقتصادی در جهان، بین آفریقای فردا با چین امروز توازن و تناسبی را می‌بینند که بسیار شایان توجه است؛ آنان اعتقاد دارند که آفریقای فردا، اجباراً کارگاه آینده جهان و انبار مواد اولیه در جهان خواهد بود.
هم اکنون، آفریقا بیش از 1 میلیارد نفرجمعیت دارد و آنچه این قاره را از نقطه نظر ترکیب جمعیتی ازدیگر مناطق جهان متمایز خواهد کرد، جمعیت جوان این قاره خواهد بود. بیش از نیمی از جمعیت آفریقا کمتر از 20 سال خواهند داشت. این در حالی است که در افق سال های 2050، جمعیت جوان آسیا کمتر از29 در صد و در اروپا کمتر از 40 در صد خواهد بود. هم اکنون بیش از 200 میلیون آفریقایی درگروه سنی بین 15 تا 24 سال قرار دارند که در افق سال‌های 2050 میلادی این تعداد نزدیک به 500 میلیون افزایش خواهد یافت.
این امر موجب میگردد که در آینده، ذخیره انبوهی از نیروی انسانی جوان در این قاره متمرکز گردد. این نیروی انسانی انبوه و جوان، در صورتی‌که با روند فزاینده سرمایه‌گذاری خارجی همراه گردد، آفریقا را به مرکز عمده‌ای برای توسعه صنعتی در جهان مبدل خواهد کرد.
در زمینه اقتصادی، به رغم خشک سالی شرق آفریقا در سال 2011 میلادی، متوسط رشد اقتصادی در این قاره از 2.7 در صد در سال 2011 به نحو چشم گیری افزایش یافته و برآورد می شود که در سال 2012 از 5 در صد خواهد گذشت. رشد اقتصادی متوسط در آفریقا برای سال 2013 میلادی بیش از 6 در صد پیش‌بینی می شود. این در حالی است که اقتصاد اروپا و آمریکای شمالی در رکود بسر میبرند و علائم کندی رشد اقتصادی در چین، هند و برزیل از هم اکنون آشکار گردیده است.
هم اکنون رشد اقتصادی آفریقا از رشد متوسط اقتصادی در جهان بیشتربوده و این روند، سیر صعودی خواهد داشت . کشورهای آفریقایی تانزانیا، کنگو، گینه استوایی، موزامبیک، نیجریه، اتیوپی، اریتره، روندا، زیمبابوه و غنا از جمله پویاترین کشورهای این قاره از نظر رشد اقتصادی هستند. رشد اقتصادی این کشورها در سال جاری بین 6.9 تا 13.6 در صد بر آورد می شود.
افزایش رشد اقتصادی در آفریقا، با پیدایش و توسعه نسبی طبقه متوسط در این قاره همراه بوده است.
افزایش طبقه متوسط در آفریقا که از سی سال پیش تا کنون سالانه 8.5 در صد رشد داشته، آهنگی شتابان گرفته و هم اکنون بیش از 127 میلیون نفر در آفریقا به طبقه متوسط تعلق دارند. طبقه متوسط پائین در آفریقا در آمد روزانه ای بین 4 تا 10 دلار و طبقه متوسط بالا درآمد روزانه‌ای بین 10 تا 20 دلار دارند.
هم اکنون، روند افزایش در آمدها در آفریقا تنها به درآمدهای ناشی از بهره‌برداری زمین و مواد اولیه محدود نمی گردد. موتورهای دیگر رشد اقتصادی، از جمله تولید کارخانه‌ای، توسعه جهانگردی و ایجاد شبکه هتل‌های توریستی، پیدایش و گسترش فروشگاه‌های زنجیره‌ای از محرک‌های تازه رشد اقتصادی در قاره آفریقا محسوب می شوند. درهمین حال، شرکت‌های بسیار زیادی در آفریقا ایجاد گردیده و تجارت و کسب و کار رونق تازه‌ای به خود گرفته است.
به موازات گسترش راه آهن و ساخت جاده‌های اسفالته، تکنولوژی قرن بیست و یکم، از جمله ارتباطات، داده‌های اقتصادی این قاره را بکلی دگرگون ساخته است. توسعه شبکه‌های تلفنی و اینترنتی در آفریقا، زیرساختارهای ارتباطی در این قاره را دگرگون ساخته و برای نخستین بار در تاریخ آفریقا، ارتباط این قاره را با سایر نقاط جهان میسر نموده است.
برآورد می شود، که درافق سال 2015 میلادی، بیش از 800 میلیون تلفن همراه در آفریقا وجود خواهد داشت. موتور جستجوی گوگل در آفریقا در دسترس بسیاری از مردم این قاره قرار گرفته است. مهندسان جوان آفریقایی تبار که در دانشگاه‌های این قاره آموزش دیده‌اند به ساختن سدهای هیدرولیک پرداخته و کارخانه‌های تولید سوخت از گیاهان، بیواتانول و بسیاری دیگر از انواع کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی در این قاره در حال گسترش می‌باشند.
از سوی دیگر، سرمایه گذاری مستقیم خارجی در آفریقا روندی بسیار شتابان دارد. رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی در آفریقا در سال های 2009 و 2010 به ترتیب 19.9 و 15.9 درصد بوده است. بیش ترین حد سرمایه گذاری مستقیم خارجی، بیش از 3 میلیارد دلار، به کشورهای آفریقایی نیجریه، آفریقای جنوبی، غنا، کنگو، الجزایر، مراکش، موزامبیک و زامبیا محدود میگردد؛ سایر کشورهای آفریقایی سالانه از سرمایه گذاری بسیار کمتری بین نیم میلیارد تا 2.9 میلیارد دلار برخوردار بوده‌اند.
از 10 سال پیش تا کنون، اکثریت سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی به بخش سرویس و توسعه زیر ساختاری مانند توسعه جاده‌ها، پل ها و سدهای آبی اختصاص یافته است. بخش سرویس 50.9 در صد سرمایه‌ها را به خود جلب کرده، بخش صنعت 24.6 درصد، بخش زیر ساختار اقتصادی 13.9 درصد، بخش معدن و سوخت 9.9 درصد جمع سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی را به خود اختصاص داده است.
به رغم آنکه در باره حضور چین و سرمایه گذاری مستقیم این کشور در قاره آفریقا رسانه‌های جهانی سخن رانده‌اند، چین از جهت سرمایه‌گذاری مستقیم در آفریقا، با متوسط 3.4 میلیارد دلار سرمایه گذاری سالانه، تنها در مقام یازدهم قرار میگیرد.
در واقع، سه کشور آمریکا، فرانسه و بریتانیا بیش‌ترین حجم سرمایه‌گذاری مستقیم در قاره آفریقا را انجام می دهند. آمریکا 14.1 میلیاد دلار، فرانسه 11.8 میلیارد دلار و بریتانیا 11.1 میلیارد دلار در سال در آفریقا سرمایه‌گذاری مستقیم می‌کنند.
همانطور که ملاحظه می کنید میزان سرمایه گذاری آمریکا در آفریقا بیش از 4 برابر سرمایه‌گذاری چین و میزان سرمایه‌گذاری کشورهای فرانسه و بریتانیا حدود سه برابر سرمایه‌گذاری چین می‌باشد.
بدون تردید، قاره آفریقا هنوز یکی از فقیرترین مناطق جهان است. اما وجود عوامل مساعد از نقطه نظر اقتصادی می‌تواند در یک چشم انداز سی ساله، اقتصاد آفریقا را دگرگون کند. این عوامل، همانطور که قبلاً از آنها نام برده شد عبارتند از فراوانی مواد اولیه معدنی و گیاهی، زمین‌های قابل کشت و عوامل طبیعی، تمرکز نیروی انسانی جوان با سطح دستمزد کم، که هزینه تولید را نسبت به سایر نقاط جهان کاهش میدهند و در یک اقتصاد جهانی‌شده جاذبه بسیار زیادی را برای توسعه کارخانجات مختلف در این قاره فراهم می‌آورد.
افزایش شتابان میزان سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در آفریقا زمینه‌های رشد تولید را در این قاره موجب میگردد؛ در همین حال توسعه طبقه متوسط در آفریقا و روند افزایش آن به تدریج پایه‌های یک الگوی مصرفی جدید را در این قاره گسترش میدهد.
ترکیب عوامل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، نیروی انسانی جوان با دستمزد کم، وجود مواد اولیه و گسترش مصرف، رشد اقتصادی و پویایی اقتصادی، آفریقا را در آینده بوجود خواهند آورد.
واما شایان توجه است، که توسعه اقتصادی آفریقا می‌تواند با تنش‌های سیاسی و اجتماعی بسیار زیادی همراه باشد که ما تلاش خواهیم کرد تا درآینده بدان بپردازیم.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید