"مردم" یا "امت"؟

روزنامه های امروز فرانسه، همچنان تغییرات کشورهای عرب و بخصوص لیبی را تعقیب کرده اند و درپی تحلیل زوایای جدیدی از حوادث جاری پرداخته اند.
فیگارو و لوموند، در چند مقاله سیاست غرب را در پیش گرفتن اقدامات جدی علیه قذافی بررسی کرده اند.
فیگارو تیتر خود می نویسد، "پاریس و لندن می خواهند کاری کنند که نیروی هوایی لیبی نتواند از زمین بلند شود".
همزمان پل هوایی اروپایی ها برای کمک به پناهندگان براه افتاده است. به نوشته فیگارو، آلن ژوپه وزیر امور خارجه فرانسه، پیشنهاد میانجیگری هوگو چاوز رییس جمهوری ونزوئلا را رد می کند و معتقد است که میانجیگری به ژنرال قذافی مهلت می دهد تا خود را بازسازی کند.
 

اما در بخش دیدگاههای فیگارو به مقاله ای برمی خوریم که پیامد جنبش مردمی عرب را در فرانسه تحلیل می کند.
ایوان ریوفل، نویسند ه مقاله که مردم معترض کشورهای عرب را در پی دفاع از "هویت" می بیند، از کسانی که در فرانسه برای شورش اعراب دست می زنند دعوت می کند تا به خشم فرانسویان نیز توجه کنند.
نویسنده با یادآوری اینکه مردم کشورهای عربی به دموکراسی غرب واکنش دارند و به دنبال مدل خاص خود از دموکراسی می گردند و به همین دلیل کاریکاتور اسلام، ساخت ایران را رد می کنند.
وی به این اصل بر می گردد که در فرانسه، دفاع از هویت فرانسوی بیگانه ستیزی و افراطی گری تلقی می شود و این امر خشم فرانسویان فراموش شده را بر می انگیزد.
به نظر او در جو موجود، مبارزه علیه تبعیض نژادی یعنی رنگین پوستان خود تبدیل به تبعیض از نوع دیگر آن، علیه سفید پوستان، در حومه نشین های شهرهای فرانسه شده است.
 

 این روزها مرتب از "مردم" صحبت می شود، لاکروا بحث تازه ای در روزنامه امروز خود باز کرده است و با تیتر درشت می پرسد که، "مردم" چه معنی دارد؟
در مقدمه این بحث می خوانیم که از تونس تا میدان تحریر در قاهره و در خیابانهای بن غازی در لیبی لغت "شعب" کلمه عربی برای "مردم"، دوباره کاربرد پیدا کرده است. درمقابل، لغت اسلامی "امت" مدتهاست که کهنه شده است. اما "مردم" در کشورهای عرب هنوز مفهوم روشنی ندارد و حد حدود مشخصی در ارتباط با بافت قبیله ای و خانوادگی و مذهبی نیافته است. اما آنچه مسلم است اینست که مردم عرب دارند سرنوشت خودشان را بدست می گیرند و یک وجدان جمعی در حال پیدایش است.
لیبراسیون مقایسه رایج میان شورش کشورهای عرب با جنبش آزادیخواهانه کشورهای اروپای شرقی در سال 1989 را بررسی کرده و با دلایلی که یک به یک توضیح داده می شود جستجوی تشابه میان این دو حرکت عمومی را غلط می داند. زیرا به نظر نویسنده، کشورهای اروپای شرقی با یک نکته مشترک یعنی مقابله با شوروی که یک عامل خارجی بودن وارد عمل شدند، در حالیکه کشورهای عرب با دشمن داخلی روبرو بودند و هریک از آنها شرایط جداگانه ای داشتند.
 

خارجی ستیزی در بحرین
لوموند به بروزنشانه های جدیدی ازبیگانه ستیزی در بحرین اشاره می کند که این روزها در منامه دیده شده و در تظاهرات شنیده می شود.
بحرینی ها تاکنون به باز بودن بروی مهاجران معروف بودند.
نویسنده توضیح می دهد که پس از آزادی بازار کار سیل خارجی ها به بحرین سرازیر شد. به نحوی که تعداد آنان درسال 2010 به اندکی بیش از 666 هزار نفر رسیده و به نسبت سال 2001 تقریباً دوبرابر شده است.
اما به نظر می رسید شهروندان غیر بومی بیشتر از مهاجران مورد هدف تهدید ها هستند. زیرا گمان عمومی بر آنست که انتخاب این افراد بصورت عمدی و باهدف سیاسی برای افزایش تعداد سنی ها در مقابل سکنه شیعه، صورت گرفته است. جمعیت شیعه از آن بیم دارد که پادشاهی حاکم بدنبال سنگین تر کردن کفه ترازو به نفع سنی هاست. درحال حاضر شیعه ها 70 درصد و سنی ها 30 درصد جمعیت مسلمان بحرین را تشکیل می دهند. چنانچه می خوانیم، در شرایط نارضایتی و اعتراض عمومی، این شهروندان جدید سنی بحرین هدف احساسات ضد حکومتی قرار دارند.
 

 نگاهی نیز به نارضایتی جوانان غزه می اندازیم که بنا به نوشته روزنامه لیبراسیون، با الهام از حرکت تونس و مصر تلاش می کنند تا از تنگنای زندگی در سایه حماس رهایی یابند.
این جوانان که هنوز تعداشان زیاد نیست روز دوشنبه تجمع کوچکی ترتیب دادند که با فشار امنیتی به سرعت متفرق شد.
به نظر نویسنده، حماس که بیصبرانه منتظر ورود اخوان المسلمین به پارلمان مصر است، خوب می داند که نسیم آزادیخواهی جوانان می تواند به قدرت مطلق وی خلل وارد کند و به همین دلیل هشیار است و اجازه فعالیت به طرفداران لائیسته و آزادیها ی فردی نمی دهد. اما آنان به هرحال در فضای اینترنت از اشتیاق خود به آزادی حرف می زنند و خود را برای اعتراض آماده می کنند.
این درحالیست که مقاله دیگری در همین بخش، به موضوع آمادگی محمود عباس برای راه اندازی انتخابات آینده و تمایل بر آشتی ملی با حماس، اختصاص دارد.
نویسنده مقاله خروج حسنی مبارک را که از متحدین اصلی محمود عباس به حساب می آمد عامل این تصمیم می داند.
بعضی از سیاستمداران فلسطینی معتقدند که تحولات دنیای عرب در دراز مدت به نفع فلسطینی ها و علیه اسراییل تمام می شود.
 

درپایان اشاره می کنم که خبرکنفرانس مطبوعاتی اردشیر امیر ارجمند از مشاوران نزدیک میرحسین موسوی و اظهارات وی مبنی بر گروگان گرفته شدن میرحسین موسوی و مهدی کروبی توسط مسئولین دولتی ایران در روزنامه لوموند منعکس شده است. در این خبر، احتمال برگزاری تظاهرات جدید در ایران نیز در تاریخ 15 مارس مطرح شده است.