قدرت نظامی ایران در خلیج فارس(2) : ضعف موشکی ایران و قدرت رقبا

بخشی از گزارش تحلیلی تازه مرکز تحقیقات استراتژیک پیرامون <<تعادل قدرت در خلیج فارس>> به توان موشکی ایران اختصاص یافته است. بر اساس گزارش یاد شده، مجهز نبودن به سیستم هدایت پیشرفته (ردیابی دقیق هدف و اصابت به آن)، و همچنین استفاده از مواد انفجاری قراردادی، (بجای کلاهکهای مجهز به سلاحهای کشتار جمعی مانند بمب های شیمیایی، میکربی و اتمی) قدرت تخریبی موشکهای بالیستیک ایران را محدود نگاه داشته و مانع از تبدیل این ظرفیت به یک نیروی موثر بازدارنده شده است.

نتیجه گیری بالا قضاوت تهیه کنند گان نشریه تحقیقی اخیر مرکز بین المللی مطالعات استراتژیک در واشنگتن پیرامون موازنه و مقایسه قدرت نظامی ایران در خلیج فارس است که بخش اول آن پیشتر انتشار یافت. در این نتیجه گیری میتوان انگیزه‌های نهایی کشوری را که با هزینه سنگین وسیله حمل (پرتاب) سلاحهای کشتار جنگی (اتمی-شیمیایی) را به دست آورده، درک کرد.

پیش از مجهز شدن موشکهای میان برد ایران به کلاهکهای غیر قراردادی (اتمی-شیمیایی میکربی)، تنها راه بالا بردن قدرت آتش آن، افزایش تعداد موشکها است. هزینه سنگین تولید موشکهای بالیستیک، وسایل نقلیه مورد نیاز برای حمل موشکها، و ضرورت ساخت سکوهای ثابت پرتاب موشک، با در نظر گرفتن ظرفیت صنعتی محدود ایران و نیاز به تامین قطعات از خارج، دستیابی به شمار بالای این موشکهای را فوق العاده مشکل ساخته است.

بعلاوه آمریکا (و اسرائیل) طی سالهای اخیر به پیشرفتهای قابل ملاحظه در ایجاد سیستمهای دفاع موشکی نائل شده و در نتیجه قادر خواهند بود بسیاری از موشکهای پرتاب شده را قبل از رسیدن آنها به هدفهای تعیین شده منهدم کنند.

سامانه های ضد موشکی

در حال حاضر آمریکا اغلب کشور های جنوبی خلیج فارس (کویت، بحرین، امارات، قطر و عربستان سعودی) را با تعداد زیادی سیستمهای پیشرفته دفاع ضد موشکی موسوم به << پاتریوت>> مجهز ساخته است. این سامانه موشکی از قابلیت بالا برای هدف قرار دادن موشکهای با بدنه بزرگ نوع اسکاد (خانواده موشکهای شهاب ایران) برخوردار است.

کشور امارات همچنین در حال بررسی خرید سامانه دفاع موشکی موسوم به <<تاد>> بمنظور گسترش دادن چتر دفاع ضد موشکی خود در مناطق وسیعتری از خاک آن کشور است.

اسرائیل نیز، علاوه بر استفاده از چتر دفاع موشکی ساخت آمریکا، بطور مستمر در حال بهبود کیفیت سامانه دفاع موشکی خود موسوم به <<تیر>> است که از سالهای قبل در آن کشور تولید شده.

نقص های حمله و دفاع موشکی

نکته با اهمیت در هر هجوم موشکی و سامانه دفاع ضد موشکی، امکان عبور موشک از سامانه دفاعی است. هیچ سیستم موجود دفاع ضد موشکی بطور کامل غیر قابل عبور نیست. از این لحاظ تنها در جریان یک برخورد نظامی واقعی میتوان عملکرد موشکهای تهاجمی، و قابلیت دفاع ضد موشکی را ارزیابی کرد.

با این وجود سرعت بهبود کیفیت سیستمهای دفاع ضد موشکی در اختیار آمریکا، اسرائیل و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، بسیار بیشتر از سرعت بهبود کیفیت و حتی افزایش تعداد موشکهای در اختیار ایران است. از این لحاظ، اعتبار قدرت موشکی ایران نه در حال افزایش که به نسبت قدرت فزاینده رقیبان، تدریجا در حال کاهش است.

نکته قابل تامل دیگر، قدرت تلافی جویی کشورهایی است که هدف حمله موشکی ایران قرار میگیرند. عربستان سعودی از سالهای پیش موشکهای قاره پیمای ساخت چین را با قابلیت هدف قرار دادن هر نقطه ای از ایران در اختیار داشته است.

قدرت نیروی هوایی

همراه با افزایش ظرفیت دفاع ضدموشکی و کاهش آسیب پذیری کشورهای جنوبی خلیج فارس در برابر موشکهای ایران، نیروی هوایی آن کشورها نیز از موقعیت تهاجمی بیشتری برای آسیب رساندن به نقاط جنوبی و مرکزی ایران برخوردار شده اند. از این لحاظ آسیب پذیری ایران، به دلیل بازماندن از نوسازی نیروی هوایی کهنه و عدم افزایش تعداد اندک هواپیماهای نظامی به تدریج در حال افزایش است.

بی تردید حتی شلیک یک فروند موشک میان برد ایران به خاک هر یک از کشور های جنوبی خلیج فارس، مداخله نظامی نامحدود آمریکا و هدف قرار دادن زیر ساختهای استراتژیک ایران را بدنبال خواهد داشت.

در صورت بالاگرفتن سطح برخورد نظامی، بدون در اختیار داشتن سلاحهای کشتار جمعی، ایران بی شک توان ادامه جنگ را نخواهد داشت و بازنده نهایی رویارویی احتمالی آینده خواهد بود.

وزیر دفاع آمریکا طی شهادت دادن در کمیته مناسبات خارجی سنای آمریکا خاطر نشان ساخت که ایران در بدترین شرایط، ممکن است در فاصله یکسال موفق به ساخت بمب اتمی و نصب آن بر دماغه موشک بشود.

خطر رویارویی اتمی؟

گزارش مرکز تحقیقات با این وجود بر این نکته تاکید دارد که ایران در راه دست یافتن به بمب اتمی موفقیت بدست نخواهد آورد. بر اساس این ارزیابی اقدامات اولیه ایران برای ساخت بمب اتمی بی شک اسرائیل را به واکنش سریع وادار خواهد ساخت.

اسرائیل با در اختیار داشتن بمب اتمی و نشانه رفتن دست کم 7 شهر پرجمعیت ایران، پیش از دست یافتن جمهوری اسلامی به بمب هسته ای و ایجاد خطری که از آن به عنوان << تهدید بقای اسرائیل>> یاد میشود، موجودیت ایران را در خطر قرار خواهد داد.

علاوه بر اسرائیل، کشورهای عضو پیمان همکاری‌های خلیج فارس بخصوص عربستان نیز گزینه مسلح شدن به بمب اتمی را مورد توجه قرار می دهند. به این منظور عربستان ممکن است دریافت موشک مسلح به بمب اتمی از پاکستان را در دستور کار قرار دهد.

همچنین آمریکا خطاب به کشورهای متحد خود در منطقه اعلام آمادگی کرده است که ظرفیت بازدارنده (بمب اتمی) مشابه آنچه در طول جنگ سرد در اختیار کشورهای اروپایی قرار داده بود، در اختیار آنها نیز قرار دهد.

دانسته ها و ندانسته ها

در طول دهسال گذشته اطلاعات فراوانی در اختیار جامعه جهانی قرار گرفته که نشان دهنده قصد ایران برای دست یافتن به سلاح اتمی و یا حداقل در اختیار گرفتن این قابلیت است.

در این مسیر، ایران خود را به دانش فنی و تمام ابزارهای لازم برای تولید بمب اتمی و تجهیز وسیله پرتاب آن (موشک) مجهز ساخته است. با این وجود ایران مستمراً تلاش میکند که هر مرکز تازه کشف شده اتمی خود را صلح‌جویانه، و پنهان کردن آنها را بمنظور محافظت از فعالیتهای اتمی غیرنظامی جلوه دهد.

پاره ای اطلاعات جاسوسی حاکی از این است که ایران در سال 2003 برنامه تولید بمب اتمی خود را متوقف ساخته. اینک بسیاری از ناظران معتقد‌اند که ایران از سال 2003 برنامه‌های دست یافتن به بمب اتمی را تعطیل نساخته و از همان زمان برنامه های مربوط را بصورت پنهان ادامه داده است.
بر این اساس ایران قادر است بخش مهمی از فعالیتهای مربوط به ساخت بمب اتمی را پیش برده و در صورت کشف شدن حرکت انجام شده، توضیحی در توجیه هدف غیر نظامی آن ارائه کند.

تمام موشکهای ایرانی

در گزارش مرکز، از کلیه موشکهای تولید ایران بصورت طبقه بندی شده و بر اساس برد متوسط و وزن کلاهک انفجاری آنها نام برده شده است:

فجر-3 سوخت جامد برد 45 کیلومتر کلاهک 45 کیلوگرم

فجر-5 س ج برد 75ک م وزن کلاهک 90 ک گ

فتح-110 س ج برد 20 ک م وزن کلاهک 500 ک گ

قدر- سوخت مایع برد 1600 ک م وزن کلاهک 750 ک گ

نازیات- سه نوع مختلف- با سوخت جامد برد 90 تا 250 ک م وزن کلاهک 150 تا 250 ک گ

عقاب – سوخت جامد برد 40 ک م، وزن کلاهک 70 ک گ

سجیل-2 سوخت جامد برد 2200 تا 2400 ک م وزن کلاهک 750 ک گ

شهاب-1و 2 و 3، با سوخت مایع و به ترتیب با برد 300، 500، و 800 ک م و وزن کلاهک 1000، 730 و 760 ک گ

شاهین- سوخت جامد برد 13 ک م

زلزال -1 و 2 سوخت جامد با برد 125 تا 200 ک م و وزن کلاهک 600 ک گ

لیست مورد اشاره مرکز، حاکی از تکیه اصلی موشکهای میان برد و کلیه موشکهای تاکتیکی و برد کوتاه ایران بر سوخت جامد و پرهیز از استفاده از سوخت مایع در آنها است. استفاده از موشکهای مجهز به سوخت جامد زمان مسلح کردن و آماده سازی برای پرتاب را از چهار ساعت به کمتر از یک ساعت تقلیل میدهد. تفاوت این زمان بمنظور پنهان ساختن سکوهای پرتاب و حفظ آنها در برابر حملات بازدارنده و پیشگیرانه، دارای اهمیت فوق العاده است.

ایران طی چهار سال گذشته در تولید موتورهای سوخت جامد موشکهای بالیستیک خود به پیشرفتهای ملموسی دست یافته ولی این تلاش‌ها تا رسیدن به خودکفایی بیشتر، همچنان در حال پیگیری است.

انفجار کامپیوتری

برای دست یافتن به قابلیت انفجار اتمی، ایران لزوما نیازمند مبادرت به انفجار اتمی نیست و میتواند آزمایش لازم را به شکل مدل سازی و بازسازی کامپیوتری انجام دهد. آزمایش کامپیوتری انفجار اتمی قابل تشخیص و ردیابی نیست. (اخیرا یک نشریه المانی مدعی شد که ایران در کره شمالی به انجام آزمایش اتمی مبادرت ورزیده است)

ایران قادر است ضمن رعایت کامل مفاد تعهدات پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی (ان پی تی) همچنان کلیه بخشهای نظامی برنامه اتمی خود را (با سرعت کمتر) پیگیر نماید.

در پایان این بخش، گزارش تاکید میکند که هنوز پیرامون قسمتهای مهمی از برنامه های اتمی و موشکی ایران ابهام های فراوانی وجود دارد. در مورد زمان دقیق دست یافتن ایران به بمب اتمی نیز مابین کارشناسان اتفاق نظر کامل وجود ندارد. بی شک پیشرفت های موشکی و آتی ایران میتواند معادلات امنیت ملی آمریکا، کشور های عرب منطقه، اسرائیل و ترکیه را بشدت تحت تاثیر قرار دهد.