"کلوزآپی از یک رویا" و سرآغازی برای سخن درباره سینمای زنان افغان

“کلوزآپی از یک رویا” نام برنامه ای بود که روز یک‌شنبه هشتم دی ماه ١٣٩٢ برای بزرگداشت از یک دهه فعالیت سینمایی رویا سادات- کارگردان و نویسنده، در تالار ابن سینای شهر هرات، به همت شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر بنیاد آرمان شهر و کانون نواندیشان، برگزار شد. در این بزرگداشت ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات نیز سهم گرفته بودند. در این برنامه همچنین جمعی از فعالان جامعه مدنی، شاعران و نویسندگان، اساتید دانشگاه، دانشجویان و شهروندان شهر هرات حضور داشتند.

"رویا سادات"، از جمله فیلم سازان جوان افغانستان است که توانسته موفقیت های چشمگیری را درعرصۀ فیلم سازی ملی و بین المللی به دست بیاورد.

 او در فیلم هایش  به موضوع زنان و از جمله در فیلم “سه نقطه” با دقتی وافر می نگرد و کوشش می ورزد تا تصویری واقعی از زن افغان در آنها بدهد.

09:37

گفتگو با گیسو جهانگیری

 
در گفتگو با "گیسو جهانگیری"- رئیس بنیاد "آرمان شهر" ، از او خواستم در آغاز از نقش رویا سادات در سینمای افغانستان برایمان بگوید.
او می گوید، رویا سادات در شرایطی دشوار و در گوشه و کنار افغانستانی به کار پرداخت که سال‌ها در جنگ به سر برده بود و سپس طالبان بر آن حکومت می کردند . زدودن زن از همه صحنه های اجتماع شرایط را برای آنها در هیچ زمنیه ای آماده نمی کرد و بنابر این بعدها نیز جایگاه زنان در سینمای افغانستان به طور کلی بسیار کم رنگ شد.

در آن جلسه از چالش های پیش روی زنان برای حضور و فعالیت در سینمای افغانستان صحبت رفت .
از جمله "روح الامین امینی"- معاون بنیاد آرمان شهر، به کوتاهی  به جایگاه زن در سینمای افغانستان  پرداخت و گفت: «در گذشته زنان حضور بسیار کم رنگی در سینمای کشور داشتند. این حضور به دو حالت خود را نشان می داد. زن یا نمادی از مادرانگی و نجابت بود یا نمادی از طنازی و عشوه گری؛ سیاست سینمای مردسالار در پی آن بود تا جایگاه حقیقی و حقوقی زنان را تخریب کند و یا دست کم آن را کم اهمیت جلوه دهد. خانم رویا سادات از اولین زنانی بود که زاویه ای تازه را در نسبت زن با سینما باز کرد. او نشان داد که زن فراتر از هر جبر فرهنگی، انسان است و دوست دارد در فضایی انسانی با روابطی انسانی زندگی کند. رویا سادات نشان داد که تفاوت بسیار زیادی است بین ایده آل ها و خیال های مردانه از زن عشوه گر و طناز، با زنی که در دخمه ای در یکی از روستاهای هرات زندگی می کند».

روح الامین امینی، افزود : رویا سادات یکی از کارگردان های شاخص سینمای متعهد در کشور ما است. وجه اجتماعی کار خانم سادات بسیار پررنگ است. رویا سادات با پرداختن به زوایای کور زندگی اجتماعی مردم افغانستان در مناطق دوردست کشور سعی داشته تا تغییری در جهت حرکت سینمای فانتزی و به اصطلاح عاشقانه ما وارد کند؛ سینمایی که با تأثیرپذیری از نوع بالیوودی خود، به شدت سطحی و لمپن به نظر می رسد

سپس یکی دیگر از سخنرانان، خانم "خیراندیش"- رییس دفتر شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در هرات، در مورد رویا سادات گفت:  «من بسیار خرسندم که در بین ما زنی حضور دارد که مایه مباهات و سربلندی ما در کل کشور است؛ او در بدترین دوران، کار سینمایی خود را شروع کرد؛ در دورانی که هرگونه فعالیت مدنی و فرهنگی جرم محسوب می شد، رویا سادات با عزم بلند و دوراندیشی دوربین را به دست گرفت و به دورافتاده ترین نقاط کشور رفت تا وضعیت زندگی مردم را به تصویر بکشد؛ او از دوره ای که دانش آموز مکتب بود علاقه شدیدی به هنر سینما داشت؛ او اولین کار خود را در مکتب، تحت شرایط بحرانی و با ممانعت های فراوان به نمایش گذاشت؛ مضمون و محور اساسی و پایه ای کار رویا سادات انسان و انسانیت است. او فراتر از هرگونه تعلقات فرهنگی، قومی، زبانی و جنسیتی به قضایا نظر انداخته است؛ سادات سعی داشته تا درد، رنج و خشونت نهفته در بطن جامعه را به تصویر بکشد. من آرزو می کنم که خانم سادات با تیم کاری خود و خانواده هنردوست و هنرمند خود در آینده هم مثل امروز در تمام عرصه ها مخصوصاً هنر کمتر شناخته شده سینما، خوش بدرخشند و همیشه موفق باشد»..

گفتنی است که رویا سادات تحصیلات ابتدایی خود را در دبیرستان گوهرشاد هرات به پایان رساند؛  او در همین دوران به دلیل علاقه زیادی  که به هنر سینما و تآتر داشت؛ در مدرسه، کارگردانی گروه تآتر را به عهده گرفت و توانست با کمترین امکانات اینکار را به سرانجام برساند.

او، در دوره حکومت طالبان فیلمنامه “سه نقطه” را نوشت و در پایان آن دوره این فیلم نامه را به فیلم تبدیل کرد. بنابراین سه نقطه آغاز کار و فعالیت سینمایی رویا سادات به شمار می آید.

رویا سادات در سال 2006  از دانشکده حقوق و علوم سیاسی هرات فارغ التحصیل شد. او دوره آموزشی‌ای را در آکادمی فیلم آسیا در کره جنوبی گذراند و در آن جا توانست فیلم داستانی “یک تماس” را کارگردانی کند.

فیلم‌ های داستانی “سه نقطه”، “تار و زخمه” و "یک تماس"  و فیلم های مستند “مرزهای شیشه ای”، “همه تلاش می کنند”، اولین فصل سریال “رازهای این خانه”، سه فصل سریال “بهشت خاموش” و بیش از دوازده فیلم مستند کوتاه و بلند در کارنامه رویا سادات وجود دارد.

اودر سال 2003 خانه فیلم رویا را تأسیس کرد. رویا سادات در شماری از جشنواره های ملی و بین المللی به عنوان  داور شرکت کرده به عنوان کارگردان هم شماری جایزه دریافت کرده است؛. از جمله آنها  می توان از  جایزه بهترین سریال داستانی از جشنواره رم در سال 2013، جایزه  بهترین فیلم نامه برای سریال "بهشت خاموش" از فستیوال فیلمنامه نویسی یوناما در سال 2007 و نیزجایزه بهترین فیلم برای فیلم "سه نقطه" از جشنواره فیلم کلن در سال 2004، یاد کرد.

 

فراخوان دبیر خانه "جشنواره بین المللی فیلم زنان – هرات"

دبیرخانه دومین دور “جشنواره بین المللی فیلم زنان- هرات” در فراخوانی از فیلم سازان داخلی و خارجی دعوت می کند که فیلم های مستند و داستانی‌شان را که سوژه اصلی آنان زنان باشد، برای شرکت در این جشنواره بفرستند.
پایان مدت ارسال، تاریخ 25 جدی (دی ماه) 1392 برابر با 16 ژانویه 2014است.

این جشنواره به مناسبت  روز 8 مارس- روز جهانی زنان، به مدت یک هفته در هرات برگزار می شود.

دومین دور این جشنواره جنبه رقابتی دارد و به فیلم های برتر تندیس و جایزه نقدی اهدا خواهد شد. فیلم های این جشنواره توسط هیأت داورانی متشکل از سینماگران و منتقدان ملی و بین المللی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.

جشنواره بین المللی فیلم زنان- هرات، در حمل (فروردین) 1392 خورشیدی برابر با مارچ 2013، از سوی بنیاد آرمان شهر و خانه فیلم رویا تأسیس شد.

نخستین دور این جشنواره که در ارگ شهر باستانی هرات برگزار شد پذیرای بیش از صد فیلم از20 کشور دنیا بود و بیش از دو هزار نفر فیلم های برگزیده  جشنواره را تماشا کردند.
در آن جشنواره سه روزه، افزون بر نمایش فیلم، دو کارگاه آموزشی حرفه ای برای دست اندرکاران سینما و تلویزیون به وسیله استادان ملی و بین المللی برگزار شد. در حاشیه جشنواره نیز برنامه‌های کنسرت موسیقی محلی، شب شعر و بازدید از اماکن باستانی شهر هرات برای مهمان ها در نظر گرفته شده بود.

برای فرستادن آثار باید به نکات زیر توجه شود:
۱-      مهلت نهایی ارسال آثار به دبیر خانه جشنواره : ۲۵ دی /جدی ۱۳۹۲ برابر با ۱۶ جنوری (ژانویه) ۲۰۱۴
۲-      فیلم های در بلند داستانی، مستند، کوتاه و انیمیشین می توانند در این جشنواره به رقابت بپردازند
۳-      فیلم هایی که به دبیر خانه جشنواره ارسال می شود یا باید توسط کارگردان های زن ساخته شده باشد و یا موضوع آن را زنان تشکیل دهند. 
۴-      فیلم ها می توانند به صورت مستقیم، از طریق ایمیل و یا با فرستادن لینک فیلم به آدرس های دبیر خانه جشنواره ارسال شود.
۵-      شرکت کنندگان در این جشنواره باید فرم ضمیمه این فراخوان را با رفتن به روی سایت حشنواره به صورت کامل پر کنند و همراه فیلم به دبیر خانه جشنواره ارسال دارند.
۶-      یک عکس از کارگردان فیلم و چند عکس از پوستر و نماهای فیلم با فایل (جی پی ای جی) در ضمیمه ارسال شود.
۷-      در صورتی که مایل هستید فیلم تان را از طریق انترنت ارسال کنید و حجم این فیلم کمتر از ۲GB  باشد می توانید از این وبسایت برای ارسال استفاده کنید: https://www.wetransfer.com/

Email: [e-mail]
Address: Roya Film House, 1^st Alley of Dehmazang/Tappeh Salam,
Opposite Mohammadieh Mosque, Kabul, Afghanistan.
Tel.: International [phone] 
Afghanistan: [phone]/ [phone]
Website: http://afghanistanintwomenfilmfestival.com

 

پول خوشبختی نمی آورد 

رابطه بین سینما و پول، خوراک شمار بزرگی فیلم در ژانرهای گوناگون بوده است؛ از این رو "فوروم دز ایماژ پاریس" از روز 14 ژانویه تا 28 فوریه، 70 فیلم داستانی و مستند را به نمایش می گذارد که پول محور اصلی آنها را تشکیل می دهد. فیلم هائی که منبع تعمق سیاسی-اجتماعی بر پدیده پول می شوند.

در کنار این فیلم ها، چند رخداد نظر را جلب می کند که یکی نخستین پیش نمایش فیلم "سوء استفاد ه از ضعف" ساخته "کاترین بره یا" کارگردان جنجالی فرانسوی است که ماجرای کلاهبرداری خود را توسط یک جوان فریبکار به تصویر می کشد. این فیلم در شب 30 ژانویه نمایش داده خواهد شد.

در شب 20 فوریه، فیلم "پول" ساخته "مارسل هربیه"، همراه با پیانو به نمایش در می آید و در شب 19 فوریه، فیلم "لاشخورها"، ساخته "اریش فون اشتروهیم" (1924) با کپی بلند آن به نمایش درمی آید.
این فیلم که صحنه‌های گم شده و بازیافته و همچنین عکس های زمان فیلمبرداری را هم دربر می گیرد و تنها نسخه کامل موجود است، در دو بخش دو ساعته به نمایش در می آید.

در کنار همه فیلم ها، دیدارها و درس سینما بر مبنای موضوع هائی چون: "چهره های گونه گون فقر"، "پول را بردار و در رو" و یا "عشق، پول و مبارزات طبقاتی" برنامه ریزی شده است.

 

” نیمفومانیا”، فیلم جنجال‌برانگیز "لارس فون تریر" در سینما ها
 

"نیمفومانیا" که همانگونه که ازنامش بر می آید، ماجراهای زنی را به تصویر می کشد که نیاز جنسی‌اش بیش از حد است.
این زن را در آغاز فیلم، در یک شب سرد زمستانی، زخمی و کبود، در پس کوچه ای در حال بیهوشی بر زمین می بینیم. مردی مسن که از آنجا می گذرد، اورا می یابد و به خانه اش می برد. زخم های اورا پانسمان می کند و از او می خواهد ماجرای زندگیش را تعریف کند.

زن که نقشش را "شارلوت گنزبورگ"، هنرپیشه فرانسوی بازی می کند که پیش تر در فیلم "آنتی کریست" جنجالی "لارس فون تریر" بازی کرده بود، به کودکی و جوانی خود باز می گردد و به تدریج ماجراهای خود را با مردانی که با آنها رابطه داشته تعریف می کند. طبق معمول فیلم های "فون تریر" و شناخت و علاقه او به موسیقی کلاسیک، ما اثار "باخ" را بسیارمی شنویم .  

این بخش نخست "نیمفومانیا" بود که در دو بخش روی پرده سینما خواهد آمد. که بخش پایانی آن در پایان ماه ژانویه نشان داده خواهد شد. فیلمی که نسخه سانسور نشده آن  پنج ساعت  طول می کشد ودر جشنواره فیلم برلین به نمایش در خواهد آمد.

گفتنی است که در دانمارک، پیش از اجازه اکران، یک ساعت از این فیلم را حذف کرده اند. در فرانسه نیز دو بخش سانسور شده آن، البته با موافقت کارگردان، در سینماها نشان داده می شود.

در فیلم "نیمفومانیا"، البته در این بخش نخست که ما دیدیم، "لارس فون تریر" اوریژینالیته چندانی از خود نشان نمی دهد. بازگو کردن داستان زندگی قهرمان زن و "فلاش‌بک"ها هیچ تازگی ندارد. آمیختن سیاه و سفید و رنگ هم همچنین. توانائی این کارگردان در میزآنسن هم در این فیلم روی هم رفته کم خرج چندان مهلت خود نمائی پیدا نمی کند. حتا سکسی که شاید شماری را برای دیدن آن به سینما کشانده باشد هم بسیار کلینیکی نشان داده می شود و در واقع از آن یک فیلم سکسی نمی سازد. گاه نیز فیلم کسل کننده می شود. حال باید منتظر شد و دید بخش دوم آن چه معنائی به این بخش نخست می دهد.

این موضع چندان نظر "دیتر کوسلیک"- مدیر جشنواره فیلم برلن، از “نیمفومانیا” نیست که گفت: "لارس فون تریر" برای نخستین بار در سال 1984 به "برلیناله" آمد و این بار با اثری به این فستیوال باز می گردد که «از نظر زیباشناسی شکوهمند و رادیکال» است

 این فیلم در بخش غیررقابتی شصت و چهارمین جشنواره فیلم برلن به نمایش گذاشته می‌شود.

"لارس فون تریر" یکی از بنیان گذاران سبک "دوگما"، که بازگشت سینما به روزهای آغازینش رانوید می داد کم کم به سینمای متعارف بازگشت و فیلم‌های بسیار خلاقانه‌ای ساخت؛ او همواره با نوآوری از یک فیلم به فیلم دیگر بیننده را غافلگیر می کرد.

گفتنی است که فیلم پیش تر او "ملانکولیا" در سال 2011 در فسیتوال "کن" جایزه بهترین بازیگر زن را برای "کیرشتن دونست" به ارمغان آورد در حالی که خود "لارس فون تریر" را به دلیل سخنانی که در مورد هیتلر زد و به اسرائیل ناسزا گفت، از جشنواره اخراج کردند.

او که از سفر با هواپیما می ترسد و گاه هم خود را ضد سیستم نشان می دهد، استراتژی هوشمندانه ای برای تبلیغ فیلمش به کار بست و پوستری برای فیلم "نیمفومانیا" ساخت که نوید یک فیلم سکسی را با حضور هنرپیشگان بنام از جمله "ویلم دافو"، "شیا لابوف" و "اما تورمن می داد". از این رو فیلم "نیمفومانیا" و رسیدنش به سینماها به سرعت  در شبکه‌های اجتماعی و در رسانه‌ها بازتاب بزرگی پیدا کرد.

در جشنواره فیلم برلن هم که از روز 6 تا 16  فوریه برگزار می شود  باز هم شماری برای دیدن نسخه سانسور نشده و 5 ساعته آن خواهند شتافت.

 

خانه جادوئی  

فیلمی که 180 درجه با فیلم "لارس فون تریر" فرق می کند و همه افراد خانه می توانند آن را بایکدیگر ببینند و از آن لذت ببرند، فیلم انیمیشن "خانه جادوئی" ساخته "بن استاسن" و "ژرمی دوگروزون" است که ماجراهای گربه ای را به تصویر می کشد که صاحبانش او را بیرون انداخته اند.
این گربه زیبا و بی تجربه باخشونت و ناملایمات زندگی روبرو می شود و هیچ کس هم به او کمکی نمی کند. تا این که سرگردان به خانه ای وارد می شود که در آن موجودات غریب و اسباب بازی‌های جاندار زندگی می کنند. شعبده باز پیر صاحب خانه هم به آنها عشق می ورزد. بارسیدن این گربه، خرگوش پیر و موش کوچک ساده و دنباله روی او، این گربه را نمی پذیرند و برایش دردسر می سازند.

این حسادت ها و نیز طمع برادر زاده شعبده‌باز، ماجراهائی را به وجود می آورند که همراه با تکنیک بسیار خوب، از این فیلم یک فیلم انیمیشن موفق ساخته است.

گفتنی است که فیلم "خانه جادوئی" از یک فیلم انیمیشن کوتاه 12 دقیقه ای چهار بعدی به نام "خانه اشباح" الهام گرفته که برای یک پارک تفریحی در بلژیک ساخته شده بود. آن فیلم به بازیگر امکان می داد که با فیلم به شکل اینتراکتیو رابطه پیدا کند. از این رو آنها نیز فیلم خود را سه بعدی ساختند که برخلاف شماری از فیلم های سه بعدی دیگر که چندان نیازی به این تکنیک ندارند؛ بسیار خوب با موضوع و تکنیک به کار گرفته شده در این فیلم، هم خوانی پیدا می کند.  

 
"رودن" و تندیس های باستانی مجموعه اش

در حال حاضر و تا روز 16 فوریه، در موزه "رودن"، به نام تندیس گر خلاق فرانسوی، نمایشگاهی سازمان یافته که آثار این هنرمند ویژه و مجموعه تندیس های دنیای کهن متعلق به او را که منابع الهامش نیز بودند، در برابر یکدیگر قرار می دهد.

در واقع "رودن" در پایان عمرش حدود 6000 قطعه باستانی از جمله از تمدن یونان باستان و رم گردآوری کرده بود؛ این قطعات شامل بخش هائی از یک تندیس، تندیس‌های کوچک جام و اشیاء دیگر می شدند که همگی در سال 1916 به دولت واگذار شد.

"رودن" عادت داشت این مجموعه را پیش از آثار خود به میهمانانش نشان دهد.
او درباره این مجموعه می گفت: «من این خدایان تکه تکه شده و برخی از شاهکارها را گرد آوری کردم چون گویش هنری آنها را دوست می دارم. این تندیس ها بیشتر به طبیعت نزدیک هستند تا کارهای کنونی. من حجم آنها را دوست دارم و بر این باورم که آنها نمرده اند. در آنها زندگی موج می زند و من با نگاهم زندگی بیشتری به آنها می بخشم وکاملشان می کنم. آنها دوستان لحظات پایانی من هستند.»

"رودن" این علاقمندی را با دیدار پی در پی آثار موزه "لوور" و آثار تاریخی ایتالیا در سفری به این کشور در سال 1875 به دست آورد که در قرن نوزدهم مأخذ و مدل هنر تندیس‌گری به شمار می آمدند.
از جمله الهام ها می توان به تندیس بنام او "متفکر" اشاره کرد که در آن شباهت هائی با "بالا تنه بل ودر" دیده می شود که در موزه واتیکان قرار دارد.
اما "رودن" آنچنان این مدل ها را در سر خود هضم و جذب می کرد که دیگر نشانی از مدل اصلی دیده نمی شد. نیروئی که در تکه‌های درهم شکسته تندیس خدایان به چشم می خورد سبب شد که هنرمند جرأت ساختن آثار نا تمام را به خود راه بدهد و همه را شگفت زده سازد.
"مردی که راه میرود" و سر ندارد و همچنین اتود دست‌ها و پاها به شکل جدا از بدن و به صورت یک تندیس کامل از آن جمله هستند. 

در این نمایشگاه که "رودن، نور باستان" نام گرفته، بیننده در این 45 اثری که در برابر اصل ها ویا مولاژ 12 مدل بزرگ باستانی به تماشا گذاشته شده، طبیعتأ به دنبال تأثیر این تندیس‌ها بر هنرمندی می گردد که مدرنیسم را با کلاسیک آمیخت ویکی از نادر کسانی است که در تندیس هایش حرکت و جان احساس می شود.

دیدن این نمایشگاه امکان دوباره دیدن آثار "رودن" را می دهد که به دلیل زنده بودنشان، تکراری به نظر نمی آیند و خسته نمی کنند.

 

کنسرت موسیقی آذربایجان در تآتر شهر پاریس

در روز 12 ژانویه گروهی از هنرمندان جمهوری آذربایجان درسالن "آبس" تآتر شهر پاریس کنسرت می دهد.
خوانندگی این گروه را "آرزو علی یوا" برعهده دارد و "شیرزاد فتحعلی یف" با بالابان، "الشان منصورف" با کمانچه و "روشن قربانف" با تار او را همراهی می کنند.

گفتنی است که جمهوری آذربایجان خاستگاه شمار بزرگی موزیسین است که برخی توانسته اند خود را در سطح بین المللی مطرح سازند. یکی از آنها "آرزو علی‌یف" است که مقام آذربایجان را می خواند. نوازندگانی هم که او را همراهی می کنند، همگی از هنرمندان چیره دست و شناخته شده موسیقی مقامی آذربایجان هستند.