برای نخستین بار در تاریخ معاصر جنبش مردم کرد، شرایط عینی یک خود مختاری گسترده و فدرالیسم که میتواند زمینه‌ساز استقلال سیاسی مناطق کردنشین در آینده باشد، فراهم گردیده است. آیا کردها از این فرصت تاریخی سود خواهند جست یا همانند سال ١٩٢٠، در فردای نخستین جنگ جهانی که از هم پاشیدگی امپراتوری عثمانی را به دنبال داشت، به دلیل وجود اختلافات و چند دستگی و فقدان یک استراتژی روشن، شفاف و تعریف شده، این فرصت تاریخی را از دست خواهند داد؟
کردهای خاورمیانه، بزرگ ترین اقلیت بدون دولت در جهان را تشکیل میدهند. جمعیت کردها در خاورمیانه بین ٣٠ تا ٤٠میلیون تن تخمین زده شده است که عمدتاً در میان چهار کشور ترکیه، عراق، ایران وسوریه تقیسم شده‌اند.
هرچند موضوع اتحاد کردهای منطقه خاورمیانه و ایجاد یک دولت مستقل برای همگی آنان نوعی آرمانگرایی محسوب گردیده و در دستور کار نمی‌باشد، اما با این وجود میتوان این پرسش را مطرح کرد که آیا کردها حق ایجاد یک دولت مستقل را دارند یا نه؟
این خواب شیرین و رؤیای تلطیف شده که از دیر باز استقلال را می پوید و چهارچوبی آرمانی دارد، می تواند روزی به واقعیت بپیوندد؟
بازی های سیاسی قدرت‌های منطقه‌ای مانند ترکیه و ایران و همچنین قدرت‌های بزرگ جهانی چه تأثیراتی می تواند در روند فدرالیسم و استقلال سیاسی کردهای خاورمیانه داشته باشد؟
برای بحث و گفت و گو و تلاش برای پاسخ گویی به این پرسش ها، میهمانان میز گرد مجله رادیویی زمینه‌ها و زمانه‌ها عبارتند از آقایان:
- محمد رضا اسکندری، روزنامه نگار و مسئول رادیو و سایت خبری کردانه.
- مهدی مظفری، استاد دانشگاه در روابط بین الملل در کشور دانمارک .
- کاوه کرمانشاهی، فعال حقوق بشر در امور کردستان ایران.
***
مطرح شدن مسئله کردها در افکار عمومی جهانی به نخستین جنگ آمریکا و متحدان غربی‌اش با عراق در سال ١٩٩١ برمی گردد.
در ٥ آوریل سال ١٩٩١، با تصویب قطعنامه شماره ٦٨٨ سازمان ملل متحد، منجر به ممنوعیت پرواز هواپیماها و هلی کوپترهای عراقی در آسمان کردستان عراق گردید.
سپس در ١٧ آوریل همان سال، رئیس جمهوری وقت آمریکا- جرج بوش پدر، با اعلام یک منطقه محافظت شده برای کردهای عراق در اقلیم کردستان عراق، هرگونه حملات تلافی جویانه ارتش عراق علیه کردها را پیشاپیش خنثی کرد و سرآغاز ایجاد شرایط نوینی برای کردهای شمال عراق گردید.
از آن تاریخ، کردهای عراق به تدریج کنترل مناطق کردنشین این کشور را در اختیار گرفتند و از آن موقع، هر روزی که گذشته، همراه با پیروزی تازه‌ای برای کردهای عراق بوده است.
شاید بتوان گفت که مداخله نظامی آمریکا و متحدان غربی اش در عراق، علیرغم خواست واقعی آنها شرایطی را پدید آورد که این شرایط بالاجبار زمینه های یک استقلال سیاسی و اقلیمی را به اقلیم کردستان عراق عرضه کرد.
آنچه مسلم است، قدرت های بزرگ غربی و دررأس آنها آمریکا ، فرانسه و انگلستان در آن هنگام اجازه دادند تا سرزمینی در اقلیم کردستان عراق پا بگیرد که تمامی مشخصات یک دولت مستقل را دارا می باشد. پارلمانی که به صورت دمکراتیک انتخاب میگردد. یک حکومت مستقل، یک نیروی نظامی و امنیتی مستقل، مرزهای جغرافیایی مشخص و رهبرانی که در کشورهای دیگر همانند رؤسای دولت های مستقل پذیرفته می شوند.
گر نیک بنگریم، به هیچ وجه نمی توانیم این موضوع را پنهان کنیم که در اقلیم کردستان عراق، سال هاست که نوعی از فدرالیسم ایجاد گردیده و ریشه دوانده است. فرآیند سیاسی نیل به سوی استقلال در این اقلیم، به حدی پیشرفت کرده که درچنین شرایطی باز گشت به حالت گذشته عملاً غیر ممکن به نظر میرسد.
اکنون، بسیاری از رهبران سیاسی، روشنفکری و فرهنگی اقلیم کردستان عراق از استقلال کامل سیاسی اقلیم کردستان عراق به عنوان نخستین کشور مستقل کرد سخن میگویند.
باید اذعان داشت که کردستان عراق در میان مناطق کرد نشین خاورمیانه از نقطه نظر فرآیند استقلال سیاسی در موقعیتی بسیار پیشگام قرار دارد.
اما نباید فراموش کرد که در سال های اخیر، تحولات بسیار عمده ای در جهت فرآیند خود گردانی و خود مختاری اقلیم کردستان ترکیه و سوریه صورت پذیرفته است. همچنین در اقلیم کردستان ایران در جهت رسیدن به خود مختاری، امید های تازه ای در دل ها جای گرفته است.
در کردستان ترکیه، علیرغم سرکوب بی سابقه ای که مدت بیش از سی سال به درازا کشیده شده است، کردها به موفقیت هایی در زمینه های فرهنگی و مقاومت مسلحانه نائل گردیده اند و هم اکنون شاهد آغازیک فرآیند سیاسی هستیم.
موضوع بر زمین گذاشتن اسلحه و ترک مقاومت مسلحانه و اتخاذ یک فرآیند سیاسی میتواند زمینه های خود مختاری فرهنگی و سیاسی را در اقلیم کردستان ترکیه در آینده تضمین نماید.
مذاکرات صلح بین پ کا کا به رهبری عبدالله اوجالان و دولت ترکیه که از ماهها پیش به طور مخفیانه آغاز گردیده، طی هفته های اخیر آشکار و رسانه ای شده است. حتی، حوادثی مانند ترور کنشگران زن کرد در خیابان لافایت پاریس، بمباران قندیل توسط ارتش ترکیه و کارشکنی های عوامل تند گرای ترک، نتوانسته تغییری در اراده طرفین در روند مذاکرات صلح پدید آورد.
در همین راستا، روزنامه حریت چاپ ترکیه در روز سه شنبه گذشته فاش ساخت که در چهارچوب یک توافق دوجانبه بین عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ کا کا و دولت ترکیه، قرار است در ماه فوریه جاری بین این دو آتش بس برقرار گردد و از بهار آینده با بر زمین گذاشتن اسلحه به وسیله پ کا کا، فرآیند مذاکرات صلح برای رسیدن به یک توافق دوجانبه با قدرت و جدیت بیشتری تداوم یابد.
در کردستان غربی، کردهای سوریه به درستی نشان دادند که با فاصله گرفتن از شورای ملی سوریه، ارگان سیاسی اصلی اپوزیسیون این کشور و با خنثی کردن حضور نیروهای دولتی رژِیم بشار اسد در کردستان غربی، کردهای اقلیم کردستان سوریه توانایی اداره امور خود را به تنهایی دارند.
در عمل، این فرصت تاریخی پیش آمده در سوریه با آنان اجازه خواهد داد تا گام های اساسی را در جهت خود مختاری کامل بردارند. کردهای اقلیم کردستان سوریه به درستی دریافتند که نام گذاری" جمهوری عربی سوریه" به وسیله شورای ملی سوریه نمی تواند حقوق اقلیت کرد این کشور را تضمین کند.
در ایران، شدید ترین و خونین ترین سرکوب ها به وسیله نظام اسلامی بر کردها ی این کشور تحمیل گردیده است.
مطالبات سیاسی کردهای ایران که در فردای پیروزی انقلاب در چهارچوب شعار استراتژیک حزب دمکرات کردستان ایران یعنی " دمکراسی برای ایران و خود مختاری برای کردستان" مطرح شده بود، در سال 1383 تغییر یافت و به شعار " فدرالیسم برای ایران" ارتقا یافته است.
انتشار توافق نامه سیاسی حزب دمکرات کردستان و کومله ایران موجی از مخالفت ها و دشمنی ها را با این دوحزب کرد در ایران ایجاد کرده است.
وضعیت بحرانی ایران، خصوصاً بحران پرونده هسته ای جمهوری اسلامی می تواند هر آئینه کشور را به سوی یک بحران عمیق سیاسی سوق دهد. این بحران می تواند نتایجی را در چهارچوب ائتلاف کردهای ایران و تقویت خواست های آنان در جهت کسب خود مختاری و نوعی فدرالیسم داشته باشد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید