سیزده خرداد هشتاد وهشت، ساعت ده ونیم شب، شبکۀ سوم سیما

یکسال پیش درست در چنین روزی، طرفداران کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری همگی از یک رویداد مهم سخن
می گفتند، رویدادی که همانند بسیاری از وقایع خرداد هشتاد وهشت، کم سابقه بود : مناظرۀ تلویزیونی میان کاندیداهای انتخابات.
محسن رضایی و مهدی کروبی، نخستین مناظره را به نام خود کردند و در قرعه کشی ها، دومین مناظرۀ تلویزیونی به نام میرحسین موسوی و محمود احمدی نژاد رقم خورد. در همان قرعه کشی بود که گوی سبز رنگی که به نام موسوی بیرون کشیده شد، باز هم بیشتر این رنگ را به عنوان رنگ تبلیغاتی وی شناساند و بیش از پیش بعنوان نماد حامیان موسوی مورد استفاده قرار گرفت.

ساعت ده و سی دقیقۀ شامگاه سیزدهم خرداد هشتاد و هشت، در پلاتوی شبکۀ سوم سیمای جمهوری اسلامی ایران، برای نخستین بار یک رئیس جمهور وقت در ایران در مقابل رقیب خود نشست و مناظره را با حمله به سه دولت پیشین آغاز کرد. محمود احمدی نژاد، براساس قرعه کشی، شروع کنندۀ مناظره بود و موسوی می بایست آنرا به پایان برساند. هر یک از دو کاندیدا در نوبت های ده دقیقه ای مجاز به صحبت بودند.

رئیس جمهوری آنروز و امروز ایران سخنان خود را با گله ای از برخوردهای ظالمانه علیه دولت خود آغاز کرد. "هجمه ای سنگین" که از نظر محمود احمدی نژاد تنها و تنها به دلیل کار زیاد و موفقیت دولت وی بود، دولتی که بنا به گفتۀ رئیس آن، در عرض چهار سال به اندازه چند دولت کار کرده بود. به زعم محمود احمدی نژاد، دولت های پی درپی موسوی، هاشمی و خاتمی از یکدیگر حمایت کرده و همگی در حمله به دولت وی متحد بودند. محمود احمدی نژاد این سه نفر را در راس جریانی می دانست که طی چهار سال ریاست جمهوری وی، به تخریب اقدامات وی پرداخته بودند. از نظر او، هاشمی رفسنجانی محور اصلی این جریان، طی چهار سال گذشته بود. چهار سالی که بنا به گفتۀ محمود احمدی نژاد برای ترمیم و آبادی خرابی های بیست و چهار سالۀ سه دولت گذشته صرف شده بود.

اما برای میرحسین موسوی مدیریت احمدی نژاد دردورۀ ریاست جمهوری اش بر خلاف گویی و خرافه گرایی، قانون گریزی و خودمحوری استوار شده بود. موسوی که بر ایران نیرومند تاکید می کرد، رفتار ماجراجویانۀ محمود احمدی نژاد را با این هدف مغایر، و برای آیندۀ کشور خطرناک می دانست. رفتاری که بارزترین جلوۀ آن در سیاست خارجی مشهود بود. نمونه هایی که از سوی کاندیدای سبزها ارائه شد آزادی ملوانان انگلیسی بود که به عنوان متجاوز دستگیر شده بودند، اما به شکلی قهرمانانه از سوی رئیس جمهوری بدرقه شدند. عملی که نتوانست "عزت ملت ایران" را حفظ نماید. طرح ربودن رئیس جمهور توسط سربازان آمریکایی، ادعایی که محمود احمدی نژاد پس از بازگشت از عراق مطرح کرد نیز در میان انتقادات میر حسین موسوی جای گرفت و نشانه ای از عدم شناخت محمود احمدی نژاد از تبعات چنین اظهاراتی در روابط خارجی تلقی شد. مطرح کردن هولوکاست نیز، از نظر میر حسین موسوی، سندی دیگر از عدم شناخت تاثیرات "اظهارات افراطی" از سوی رئیس جمهور بود. سخنانی که باعث شد بسیاری از کشورها در کنار مردم و دولت اسرائیل قرار گیرند.

پاسخ محمود احمدی نژاد به انتقاد موسوی از آزادی ملوانان انگلیسی پای وزارت امور خارجۀ این کشور را به میان کشاند. رئیس جمهوری ایران به نامه ای اشاره کرد که در آن دولت انگلیس رسماً از تجاوز ملوانان انگلیسی به آبهای ایران عذرخواهی کرده بود. اما فردای همان روز، وزارت امور خارجۀ انگلیس با انتشار متن نامه، ادعای احمدی نژاد را تکذیب کرد. در هیچ کجای متن منتشرشده عذرخواهی از دولت ایران دیده نمی شد.

محمود احمدی نژاد که شعار " انرژی هسته ای حق مسلم ماست" را یکی ازاصول سیاست دولت خود می دانست، توقف فعالیت هسته ای در دوران ریاست جمهوری سابق را پشت کردن به منافع ملت و کشور دانست. به عقیدۀ او از سر گیری این فعالیت ها تهدیدها را از ایران دور کرده و برای ایران احترام بین المللی به ارمغان آورده بود. از نظر محمود احمدی نژاد، سفر بیش از شصت رئیس کشور در طول چهار سال ریاست جمهوری وی، دلیل این احترام و تمایل کشورهای جهان به گسترش روابط خود با ایران و نشانه های عزت آفرینی برای کشور بود.

وضعیت دانشگاهها و دانشجویان ستاره دار از جمله انتقاداتی بود که میرحسین موسوی در مورد سیاست داخلی دولت احمدی نژاد بروی میز مناظره گذاشت، اما محمود احمدی نژاد اجرای آنرا به زمان وزارت دکتر معین در دوران خاتمی نسبت داد.
آزادی مطبوعات نیز در لابلای سخنان دو کاندیدا مطرح شد و محمود احمدی نژاد در پاسخ به انتقاد میرحسین موسوی از وضعیت مطبوعات، تیترهای روزنامه های مخالف و منتقد عملکرد دولت خود را بعنوان شاهدی بر سعۀ صدر در برابر انتقادات در مقابل دوربین نشان داد و ادعا کرد که طی چهارسال ریاست جمهوری وی، سیصد و سی هزار تیتر انتقادی در روزنامه ها چاپ شده بود. محمود احمدی نژاد این را نشانه ای از وضعیت خوب مطبوعات و آزادی رسانه ها در دولت خود عنوان کرد، در حالی که، به گفتۀ وی، در دوران میرحسین موسوی تنها یک روزنامۀ منتقد انتشار می یافت، مطبوعات تحت فشار بود و نقد بر عملکرد دولت تحمل نمی شد.

مسئلۀ مدارک تحصیلی وزرای دولت احمدی نژاد، بخصوص مدرک جعلی علی کردان، و استفاده از تحقیقات دیگران بعنوان پایان نامۀ وزیر برای کسب مدرک دکترا بعنوان سند قانون گریزی دولت محمود احمدی نژاد از سوی میر حسین موسوی معرفی شد. در پی این حمله بود که محمود احمدی نژاد بارها موسوی را با تکرار کلمۀ " بگم، بگم" تهدید به افشای مدرکی کرد که مستقیماً زهرا رهنورد، همسر میر حسین موسوی را هدف قرار می داد : این برگه ظاهراً کپی دکترای همسر موسوی بود که به گفتۀ احمدی نژاد، زهرا رهنورد آن را بر خلاف قانون و بدون کنکور کسب کرده بود و در نتیجه، نشستن بر کرسی ریاست دانشگاه الزهرا با استناد به آن نیز غیر قانونی بود. این سخنان عصبانیت میرحسین موسوی را به دنبال داشت. او در دفاع از همسر خود، وی را "روشنفکرترین زن ایران" نامید.

موسوی که در ابتدای مناظره از سوی مجری برنامه، خاتمه دهندۀ این مناظره معرفی شده بود، از فرصت یک دقیقه ای خود استفاده کرد و جایگاه مردم را به محمود احمدی نژاد گوشزد کرد. مردمی که می بینند و قضاوت می کنند و بر اساس آن رای می دهند.

از فردای این مناظره بود که دو شعار طنزگونه به شعارهای هواداران دو کاندیدا اضافه شد؛ طرفداران محمود احمدی نژاد رو به هواداران موسوی کلمۀ "چیز" را دائم تکرار می کردند : این واژه را میر حسین موسوی بارها در جریان مناظره به شکل "تیک" کلامی بکار برده بود... و هواداران موسوی نیز خطاب به طرفداران احمدی نژاد با تقلید لحن وی در گفتن "بگم، بگم"، سعی می کردند لحظات شور و هیجان خود را به طنز بیان کنند. لحظاتی که هیچ کس حدس نمی زد چه حوادث تلخی به دنبال خواهد داشت.