سرمای اوین همیشگی است

نوشته: دلبر توکلی

«بدبختی یکی – دو تا نیست. زندان در طول سال، دو بار به طور رسمی لباس می پذیرد، الان ما خودمان را هم بکشیم از ما لباس، پتو و یا هیچ چیز دیگری قبول نمی کنند. می گویند موعدش گذشته است. تا فروردین ماه، دیگر لباس قبول نمی کنند. طبق مقررات به هیچ وجه نمی توان مواد غذایی به زندان تحویل داد.»

با فرا رسیدن فصل زمستان بسیاری از خانواده ها از نبود امکانات گرمایشی در زندان نسبت به وضعیت زندانیان ابراز نگرانی کردند، "رضا خندان" همسر "نسرین ستوده" حقوقدان که از 31 شهریور 1389 به جرم "اقدام علیه امنیت ملی" در زندان بسر می برد با اعلام این مطلب گفت:« یکی از بزرگترین دغدغه های خانواده های زندانیان رساندن امکانات بدست آنان است.»

" مهسا امر آبادی" روزنامه نگار و همسر " مسعود باستانی" روزنامه نگاری که در جریان اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 1388دستگیر شد و در زندان بسر می برد در پاسخ به این پرسش که آیا برای رساندن لباس گرم و یا پتو بدست همسر خود با مشکل و ممانعت از سوی مسئولان زندان مواجه شده است یا خیر؟ گفت:« مسعود در زندان رجایی شهر است و برای بردن لباس گرم و پتو مشکلاتی وجود دارد، برای مثال لباسی که دو لایه باشد را قبول نمی کنند و حتما باید یک لایه باشد. پتو هم اجازه نمی دهند که ببریم چون پتوی یک لایه وجود ندارد. برای لباس ها مجبور شدم لایه ها را بشکافم."

"ژیلا بنی یعقوب" روزنامه نگار و همسر "بهمن احمدی امویی" روزنامه نگاری که پس از انتخابات سال 1388 دستگیر شد وهمچنان در زندان اوین بسر می برد درشبکه اجتماعی فیس بوک با اشاره به این که مشکل آب گرم و سرما در زندان اوین دائمی است اعلام کرد:« امروز دوشنبه و روز ملاقات بود و من با بهمن و چند زندانی دیگر در این باره حرف زدم، گفتند مشکل آب گرم و سرما در اوین یک جورایی دائمی است، البته خوشبختانه با پول خودشان چند تا بخاری و آبگرمکن برقی گرفتند و مشکل شان کمتر شده است. اما خب، ظاهرا خیلی کفاف نمی دهد، جمعیت 200 نفر است و چهارتا آبگرمکن برقی چقدر می تواند مشکل گشا باشد؟»

"بهمن احمدی امویی" در روز ملاقات با همسرش ، به وضعیت اسفبار زندانیان عادی اشاره داشت و گفت:« مهم نیست ما 200 زندانی سیاسی چند آبگرمکن برقی داریم و وضع مان کمی بهتر است اما بقیه زندانی های اوین که چند هزار نفرند وضع اسفباری دارند، برای آنها کاری بکنید.»

ژیلا بنی یعقوب که طی 5 سال گذشته خود بارها زندان اوین را تجربه کرده است می گوید:« سرما در اوین موضوع تازه ای نیست و مشکلی همیشگی است، کل مجموعه اوین با حدود 8 هزار زندانی، از نظر وسایل گرمایشی همواره مشکل دارد و این تنها مربوط به بند 350 نیست، تنها مربوط به این روزها هم نمی شود. در روزهای قبل بخاطر تمام شدن گازوئیل اوضاع کمی بدتر شده بود. اما وقتی گازوئیل هم هست باز مشکل حاد است چون وسایل گرمایشی فرسوده، قدیمی، بسیار محدود و کم است و به همین دلیل تمام طول مدت پائیز و زمستان اغلب زندانی ها بخاطر نبود آب گرم و سرما بیمارند.»

سازمان زندان ها مسئول مراقبت از زندانی ها است
درحال حاضر سازمانی در ایران داریم به نام "سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی" که این سازمان زیر نظر قوه قضائیه انجام وظیفه می کند و این سازمان مسئولیت مراقبت و نگهداری کسانی را که با دستور مرجع قضایی وارد زندان می شوند تا زمانی که خارج می شوند به عهده دارد.
"محمد مصطفایی" حقوقدان و فعال حقوق بشر با تاکید بر این که سازمان زندان ها مسئول تامین امکانات اولیه برای زندانی است گفت:« هر اتفاقی که در زندان بر اثر سوء مدیریت یا سهل انگاری یا بی احتیاطی رخ بدهد و در رابطه با این سهل انگاری یک زندانی یا فردی که بازداشت شده خسارتی متحمل شود سازمان زندان ها در بدو امر و سپس( چون سازمان زندان ها زیر نظر قوه قضائیه است) رئیس قوه قضائیه مسئول است. »

این حقوقدان در ادامه گفت:« در حال حاضر یک فردی داریم که به عنوان یک زندانی وارد زندان می شود( زندانی به کسی گفته می شود که دارای محکومیت قطعی از مرجع قضایی داشته باشد وبا معرفی مقام قضایی صلاحیت دار به زندان معرفی شود) و یک فردی که به عنوان یک بازداشتی است ( یعنی هنوز محکومت قضایی پیدا نکرده برای این که بخواهد کیفرش را تحمل کند ) سازمان زندان ها مسئول همه زندانی ها است و هدف مهم تری نیز دارد که آن باید حرفه آموزی و بازپروری در زندان باشد تا فرد زندانی بتواند پس از گذران دوره محکومیت خود به جامعه بازگردد. گروه دیگر نیز، کسانی هستند که محکومیت قطعی ندارند. آنها با قرار کتبی مقام صلاحیت دار قضایی وارد زندان می شوند و در اصل چون ما در ایران بازداشتگاه نداریم مرجع قضایی افرادی را که متهم به ارتکاب جرم هستند نیز به زندان معرفی می کند. هرکدام اینها دارای حق و حقوقی هستند که می باید رعایت شود به عنوان مثال هر زندان باید دارای خوابگاه های اختصاصی یا گروهی باشد و زندانی بتواند شب ها در آن خوابگاه و در یک جای مناسب براحتی بخوابد و روزها باید برنامه آموزشی حرفه ای و فنی و تفریحی برای زندانی در نظر گرفته شود.»

"مصطفایی" در خصوص حقوق یک زندانی گفت:« ازجمله حقوق یک زندانی این است که بتواند با خانواده خود ملاقات کند. قانون گذار مقرر کرده که همه زندانیان مجاز هستند که با بستگان وآشنایان خود ملاقات کنند از جمله با شوهر، همسر، پدر، مادر، برادر، خواهر و فرزندان. حتا برای ملاقات با فرزندان پدر و مادر همسر نیز تفاوت قائل نشدند. به کانون وکلا این اختیار داده شده که تا با هزینه خودشان یک اتاقی را در هر زندان تجهیز ببینند تا وکلا بتوانند موکلین خود را در آن اتاق ملاقات کنند.»

این حقوقدان با تاکید بر این که مرخصی نیز از دیگر حقوقی است که قانونگذار برای زندانی قائل شده است گفت:« مسئله مرخصی از جمله مسائل بسیار مهمی است که می باید به عنوان یکی از حقوق یک زندانی مورد توجه قرار بگیرد. فرقی نمی کند که زندانی چه کسی باشد. هر زندانی که وارد زندان می شود فارغ از این که مرتکب چه نوع جرمی شده از جرایم کم اهمیت مثل ترک انفاق یا صدور چک بی محل یا حتا فحاشی و تهدید های کوچک و جرایم بسیار حساس و پر اهمیت مثل آدم ربایی و اسید پاشی یا مثل قتل یا جاسوسی و هرجرم دیگری که جنبه مجرمانه خطرناک داشته باشد و هر متهم یا محکوم می باید از تمام حقوق برخوردار باشد و در سازمان زندان ها نباید بین افراد مختلف فرق قائل شوند.»

"مصطفایی" در پاسخ به این که زندانی ها شکایت خود از مسولان را به کدام مرجع می توانند ارائه دهند گفت:« جایی که می توان شکایت کرد (که بعید می دانم به جایی برسد) غیر از قوه قضائیه جای دیگری نیست. در هریک از دادسراها یک دفتر تاسیس شده که در آنجا دادیار ناظر زندان است. هرزمان که یک زندانی با مشکلا ت این چنینی مواجه می شود باید به رئیس زندان و دادیار ناظر زندان بنویسد اما با توجه به این که دستگاه های قضایی در ایران استقلال کافی ندارد و خود را در مقابل یک زندانی مسئول نیزنمی بینند بعید می دانم این شکایت نتیجه بخش باشد.»