دسترسی به محتوای اصلی
مقاله ویژه

تولید نفت از میدان آزادگان: رویای عراق، کابوس ایران

بهره برداری از آزادگان که یکی از سه میدان بزرگ نفتی جهان بشمار میرود، به رویای طلایی عراق، و کابوس شوم ایران تبدیل شده است. شاید تشریح وضع فاجعه‌بار میدان آزادگان از سوی وزیر نفت، آگاهی بیشتری را در درون حاکمیت و نزد افکار عمومی نسبت به هزینه‌های نجومی برنامه اتمی و تعویق لغو تحریم‌ها بوجود آورد.

Reuters
تبلیغ بازرگانی

 

بی‌تردید، بیژن زنگنه، وزیر نفت روحانی، در مقایسه با تمامی همکاران خود در دولت یازدهم، دشوارترین مسئولیت اجرایی ممکن را برعهده گرفته است. در کنار دهها زمینه ضروری برای اصلاح کار در بخشهای مختلف نفت و گاز، رسیدگی به وضعیت تولید و نحوه مدیریت میدان عظیم نفتی آزادگان از اهمیت و فوریت متفاوتی برخوردار است.

موفقیت روحانی در کاهش بحران اقتصادی ایران در گرو موفقیت بیژن زنگنه در نفت، و موفقیت در نفت، علاوه بر ضرورت تامین نیازهای مالی و فنی، در گرو گشودن گره مذاکرات اتمی، تعادل در سیاست خارجی کشور و لغو تحریم‌ها است.

افزایش تولید نفت و گاز از مجموعه چاه‌های سالمند در حال تولید و مواجه با افت فشار، (با استفاده از مدیریت بهتر و گشودن گلوگاه‌های فنی)، افزایش سرعت کار در اجرای طرح‌های پالایشگاهی ناتمام (منجمله پالایشگاه ستاره خلیج فارس)، تکمیل پنج فاز نیمه تمام پارس جنوبی، بهره برداری از نفت و گاز خزر بعد از یک عقب ماندگی بیست ساله از دیگر کشورهای منطقه و همچنین افزایش بهره برداری از میدانهای مشترک نفت و گاز در مرزهای آبی و خاکی کشور، هریک به تنهایی نیازمند توجه خاص و شاید گماردن یک تیم مدیریت دلسوز و کارآمد بر آنها است.

در این مجموعه از ویرانه های برجای مانده در صنایع بالادستی نفت و گاز ایران، میدان نفتی آزادگان دارای جایگاهی خاص است.

اهمیت میدان آزادگان

میدان عظیم آزادگان با بیش از 35 میلیارد بشکه نفت در جا (معادل 20 تا 25 در صد مجموع ذخایر شناخته شده نفتی ایران) دو سال پیش از انقلاب کشف شد و با وجود حفر دو حلقه چاه اکتشافی در آن تاریخ، معرفی آن تا سال 1976 صورت نگرفت. این میدان در محدوده‌ای به وسعت 75 در 20 کیلومتر در دشت آزادگان (جنوب اهواز) و در فاصلۀ 100 کیلومتری مرز عراق قرار دارد.

در سالهای پیش به دلیل بزرگی این میدان نفتی، توان بهره‌برداری از آن تنها در قدرت فنی و مالی شرکتهای بزرگ آمریکایی دیده میشد. از این لحاظ در دولت خاتمی و در زمان تصدی قبلی زنگنه در وزارت نفت، کارکنان نفت تاکید میکردند که "بهره‌برداری از آزادگان برای آمریکا کنار گذاشته شده".

سرانجام ژاپنی‌ها با قبول پرداخت بیش از 2 میلیارد دلار حق امتیاز، اجازه استفاده از این جایزه بزرگ را بخود اختصاص دادند. در ادامه سیر قهقرایی اکتشاف و تولید نفت(و گاز) و بخصوص بعد از کنار کشیدن ژاپنی ها، آزادگان نیز مانند دهها طرح دیگر تا مدتی بی صاحب و بی سرپرست ماند.

یکسال بعد از اقدام عراق در زمینه آغاز بهره برداری از میدان نفتی مجنون در سال 2007، که بخش جنوبی آزادگان محسوب میشود، در دوره وزارت نوذری، طرحی برای بهره برداری از میدان آزادگان در دو مرحله تدوین شد.

با توجه به امکانات فنی و مالی محدود باقی مانده در صنایع ملی نفت، کار بهره برداری از آزادگان، بجای شرکتهای غول آسای آمریکایی، به یک شرکت چینی واگذار شد. هدف بهره برداری در فاز اول طرح، روزانه 20 هزار بشکه اعلام شد، و در مرحله بعد تولید روزانه تا 50 هزار بشکه نفت هدف قرار گرفت. اجرای چنین طرحی با هدفهای محدود، در مقایسه با وسعت میدان عظیم آزادگان در حد خراش دادن آن و زخمی کردن این دریاچه بزرگ نفتی بود.

با این وجود در همان اندازه محدود هم طرح تدوین شده برای بهره‌برداری از میدان نفتی آزادگان از تحقق هدفهای خود بازماند، در حالی که عراق با واگذاری امتیاز بهره‌برداری مجنون به شرکت‌های بزرگ نفتی علاقه خاص برای بهره‌برداری حداکثری از این میدان را به اثبات رساند.

وضعیت موجود آزادگان

آزادگان دارای ظرفیت تولید تا یک میلیون بشکه نفت در روز است. اهمیت این میدان به تنهایی قابل مقایسه با مجموع ذخایر نفتی جمهوری آذربایجان، و نیمی از مجموع ذخایر نفتی روسیه است.

ایران با حفر 36 حلقه چاه ابتدایی، غیر استاندارد و نیازمند به تعمیر، روزانه در حدود 30 تا 35 هزار بشکه نفت از میدان آزادگان استخراج میکند. رقم اعلام شده تولید از سوی دولت ایران متوسط 50 هزار بشکه است. عراق هم اکنون روزانه 150 هزار بشکه از مجنون تولید میکند و قصد دارد ظرفیت تولید روزانه خود را از این میدان تا انتهای ماه جاری به  175 هزار بشکه برساند.

در عراق مدیریت اجرای طرح تولید نفت از میدان مشترک آزادگان –مجنون، به شرکت شل و خدمات فنی و حفر چاه در آن، با استفاده از پیشرفته ترین فن‌آوری روز به شرکت آمریکایی هالی‌برتن سپرده شده، در حالی که شرکت چینی پیمانکار ایران، طی چهار سال گذشته تنها متظاهر بکار بوده است.

عراقی ها قصد دارند تا انتهای سال آینده، تولید نفت از میدان مجنون را به 400 هزار بشکه در روز افزایش دهند. ایران حتی قادر به اعلام هدف زمان دار و مشخصات طرح بهره برداری از این میدان مشترک نیست.

در عمل، بهره برداری از آزادگان که یکی از سه میدان بزرگ نفتی جهان بشمار میرود، به رویای طلایی عراق، و کابوس شوم ایران تبدیل شده است. شاید تائید و تشریح رسمی وضع فاجعه بار کنونی در میدان آزادگان از سوی وزیر نفت، آگاهی بیشتری را در درون حاکمیت، و نزد افکار عمومی نسبت به هزینه‌های نجومی ادامه برنامه اتمی و تعویق لغو تحریم‌ها بوجود آورد.

 

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

همرسانی :
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.