توافق تهران احتمال تحریم ها را از بین نمی برد

صبح دوشنبه در تهران، تفاهم نامه ای میان ایران، برزیل و ترکیه امضا شد که بر اساس آن، ایران می پذیرد که ١۲٠٠ کیلوگرم اورانیوم با غلظت کم (٣٫٥٪) را به ترکیه بفرستد و در عوض ١۲٠ کیلوگرم اورانیوم با غلظت ۲٠٪ دریافت کند. این اورانیوم بیست درصدی در رآکتورتحقیقاتی تهران به کار برده خواهد شد.

این توافق مقدماتی، در عرض یک هفته به آژانس بین المللی انرژی اتمی پیشنهاد خواهد شد. در صورتی که آژانس هم آن را بپذیرد، ایران طی ماه آینده اورانیوم خود را به ترکیه خواهد فرستاد.

تفاهم نامه ای که صبح دوشنبه در تهران امضاء شد، بر پایۀ هجده ساعت مذاکره ای شکل گرفت که شب قبل در تهران میان مسئولان ایرانی، ترک و برزیلی انجام شد.
در حالی که رییس جمهوری برزیل در تهران به سر می برد، نخست وزیر ترکیه، رجب طیب اردوغان نیز یکشنبه شب ناگهان به تهران رفت و بالاخره مذاکراتی که از سوی غربی ها "آخرین شانس" توصیف شده بود، آغاز گردید.

بلافاصله پس از امضای تفاهم نامه، وزیر امور خارجۀ ترکیه احمد داوود اوغلو اعلام کرد که دیگر به تحریم ایران نیازی نیست.

با این حال، واکنش های مقامات غربی در قبال این توافق همچنان با شک و تردید همراه است. اما نخستین کسی که در موفقیت تفاهم نامۀ تهران تردید ایجاد کرد، رامین مهمان پرست، سخنگوی وزارت خارجۀ جمهوری اسلامی بود که در عین تأیید تفاهم نامه، اضافه کرد: "البته غنی سازی بیست درصدی در داخل کشورمان همچنان ادامه می یابد"...

رامین مهمان پرست در این باره توضیح بیشتری نداد. با توجه به این که تمام تلاش غربی ها برای متوقف کردن غنی سازی در ایران است، به درستی معلوم نیست که ادامۀ این کار توسط جمهوری اسلامی، تا چه اندازه تفاهم نامۀ تهران را معتبر نگاه خواهد داشت.

در اروپا، وزارت امور خارجۀ فرانسه نیز اعلام کرد که طرح ایرانی- ترک- برزیلی، مشکل فعالیت اتمی ایران را به طور قطعی حل نخواهد کرد.
سخنگوی این وزارتخانه به خبرنگاران گفت: "مبادلۀ اورانیوم فقط برای اطمینان سازی است. اصل مسئله، ادامۀ غنی سازی در نطنز، ساخت نیروگاه آب سنگین اراک و پنهان کردن تأسیسات قم است".
وی توضیح داد که ایران باید هرچه زودتر به خواسته های آژانس بین الملی انرژی اتمی و همچنین قطعنامه های شورای امنیت پاسخ مثبت دهد. او گفت: "با این هدف است که ما درنیویورک، با همکاران خود در شورای امنیت مشغول کار هستیم تا تحریم های تازه ای را برنامه ریزی کنیم".
سخنگوی وزارت خارجۀ فرانسه گوشزد کرد که: "فراموش نکنیم که ایران در چند ماه اخیر، تناقض گویی های زیادی داشته است".

مسئولان سیاست خارجی اتحادیۀ اروپا نیز گفتند که توافق تهران کافی نیست. دیپلمات های نزدیک به آژانس انرژی اتمی در وین هم معتقدند که "امکان اعمال تحریم های تازه علیه ایران همچنان وجود دارد".
و بالاخره مقامات دولت آلمان هم محتاطانه گفتند که ابتدا باید "جزییات تفاهم نامه را بررسی کرد".

در این میان فقط اسراییل است که به توافق تهران بسیار بدبین است. یک مسئول بلندپایۀ اسراییلی که نامش فاش نشده به خبرگزاری فرانسه گفت: "ایرانیان، ترکیه و برزیل را بازی دادند". به عقیدۀ وی، به ویژه برزیل "تا اندازه ای با ساده لوحی" عمل کرده است.

همین مقام اسراییلی معتقد است که تفاهم نامۀ تهران، وضعیت را باز هم دشوارتر خواهد ساخت، چرا که "برای آمریکا و اروپاییان، رد کردن توافق تهران کار آسانی نخواهد بود. علاوه بر این، از این پس، سر وکار غربی ها دیگر فقط با تهران نخواهد بود و برزیل و ترکیه را هم مقابل خود خواهند داشت".

رادیو اسراییل نیز در برنامه های روز دوشنبه گفت که بدین ترتیب، "تأسیسات اتمی ایران همچنان به کار خود ادامه خواهد داد و تهران، برنامۀ دستیابی به سلاح هسته ای را دنبال خواهد کرد".