اعتراض فارسی زبانان به کارت هویت جدید اتباع افغانستان که تنها به زبان پشتو است

مسئلۀ زبان در افغانستان، گاهی مشکل بر انگیز است. در گذشته نوشتن لوحۀ دانشگاه کابل تنها به زبان پشتو انگیزۀ مخالفت های محصلین و دانشجویان بود، و امروز صحبت از کارت هویت جدیدیست که تنها به پشتو نوشته شوده است. اگرچه در قانون اساسی افغانستان زبان های فارسی و پشتو منزلت مساوی دارند، ولی مسئولین امور، که اکثراً پشتو زبان استند، این مساوات را در عمل مراعات نمیکنند.

DR

هژمونی یا تسلط زبان پشتو در گذشته با دیکتاتوری و اعمال روز بر مردم تحمیل شده بود، ولی امروز با تساوی این دو زبان، و با آمدن یک رژیم دموکراتیک، دیگر پشتو با زور تحمیل نمیشود ولی طرفداران انحصاری زبان پشتو، با تقلب و گاهی با تفنن هنوز هم سعی بر این دارند که افغانستان را مملکت پشتو زبان تلقی و معرفی کنند. ولی امروز بسیاریی از فارسی زبانان، تسلط تصنعی پشتو را نمیتوانند تحمل کنند و صحبت از تظاهرات بر ضد این کارت هویت جدید است.

موضوع زبان ها و هویت افغانستان، برداشت ها و طرز برخورد با آن را با آقای مسعود ترشتوال، استاد روابط بین المللی در دانشگاه کابل مطرح کردیم. آقای ترشتوال با شرح اینکه بعضی از مهره های قدرت نه تنها میخواهند حاکمیت و استبداد قومی را توجیه کنند، بلکه حتی به دوستان خارجی وانمود کرده اند که افغانستان ملکیت آنان است. در حالیکه افغانستان متعلق به همۀ مردم افغانستان است.

بعد از بررسی اینکه چه کسانی، و به چه دلیل این برخورد نادرست را میکنند، آقای ترشتوال از پروسه ای صحبت میکند که از مدت ها قبل شکل گرفته است و تا هنوز هم، زبان های غیر از پشتو را در افغانستان تضعیف میکند. با انتقاد از قانون اساسی رسمی که حتی متن مصوبۀ قانون اساسی اصلی هم نیست و در بسیاری از موارد گنگ و مبهم است، آقای ترشتوال اضافه میکند که این ابهامات باعث میشود که دست اندرکاران، آنرا مطابق میل خود تشریح و تفسیر کنند و مشکلات میان قوای ثلاثۀ افغانستان هم تا حدی ناشی از همین ابهامات قانون اساسی است. در آخر آقای ترشتوال میگوید که ادامۀ این وضعیت میتواند باعث فروپاشی نظام و مملکت شود.

06:40

گفتگو با مسعود ترشتوال، استاد روابط بین المللی در دانشگاه کابل

عزیز احمد فرد