ماهیت و ریشه های داعش

جنگ در شمال عراق ادامه دارد و گروه افراطی اسلامی داعش، به چهل کیلومتری اربیل، مرکز کردستان عراق رسیده است. در شمال عراق، علاوه بر کردها، مردمان مسیحی و یزیدی هم زندگی میکنند. بر اساس اخباری که در این مورد در روزهای اخیر پخش شد، به دلیل ترس از حملۀ داعش، یعنی دولت اسلامی عراق و شام، حدود دوصد هزار نفر آواره شده اند. مسیحیان عراق و یزیدی ها، یا ایزدی ها، که اقلیت دیگری است، که متشکل از معتقدین ادیان قدیمی آن سرزمین میباشند، با درنظر داشت شدت عمل اشخاص منسوب به داعش، در ترس قتل عام شدن به سر میبرند.

امروز بار دیگر، ایالات متحده مناطقی را در نزدیکی اربیل، جایی که گفته میشود که در تصرف نیروهای دولت اسلامی (داعش) است، بمباران کرد. امریکایی ها گفته اند که این حملات، که توسط هواپیماهای بدون سرنشین و جت های جنگی صورت گرفته است، برای کمک به پیشمرگه های کردی است، در جنگ آنان با نیروهای داعش. جمعۀ گذشته هم ایالات متحده، مناطقی را در همین حدود هدف قرار داده و تعدادی از مواضع داعش را بمباران کرده بود. وزیر امور خارجۀ فرانسه، لوران فابیوس، هم امروز به شمال عراق رفته، در مورد وضعیت این پناهجویان ابراز تشویش کرد.

میز گرد امشب ما به معرفی داعش، و بررسی ماهیت و ریشه های آن اختصاص دارد. در این برنامه مهمانان ما عبارتند از، آقایان، هوشنگ امیر احمدی، متخصص روابط بین الملل، علی رضا نوری زاده، مفسر مسایل سیاسی و محمد شفیع رسولی، تحلیلگر مسایل سیاسی ساکن عربستان.

این گفتگو را با آقای رسولی در مورد نقش عربستان سعودی، در ایجاد و یا تقویت داعش آغاز میکنم. آقای رسولی میگوید که بر خلاف آنچه خیلی ها تصور میکنند، نه تنها عربستان سعودی از داعش پشتیبانی نمیکند، بلکه از همه بیشتر، مردمان مسلمان عرب سنی، از آنان در تشویش استند. با برخورد شدید و قتل و قتال، داعش از خود همان هیبتی را نشان داده است که در گذشته طالبان هم نشان داده بودند.

مقامات کشور های خلیج هم از آنان دفاع نمیکنند، بلکه از جانب آنان احساس خطر میکنند. اینکه گفته میشود کسانی در عربستان از داعش پشتیبانی میکنند، واقعیت ندارد. در حقیقت، عرب ها این تحریک را دشمن خود تلقی میکنند.

از آقای امیراحمدی میپرسم، که خصوصیات این تحریک چه است. او میگوید که داعش سنی است، و از عراق شروع کرده و ده سال سابقه دارد. این گروه جزئی از القاعده بود، ولی به دلیل رفتار خشنی که داشت، القاعده آنرا اخراج کرده بود. رهبرش، آقای ابوبکر البغدادی در زندان امریکا بود، که بعد ها آزاد شد و جای الزرقاوی را گرفت، که توسط امریکا کشته شده بود. فشار های المالکی هم به آنان کمک کرد.

البغدادی زمانی نیروهای خود را به سوریه فرستاده بود و در آنجا با النصره و القاعده همکاری میکرد. ولی در آنجا هم دچار مشکل شده بود. ولی به دلیل مبارزه با اسد، ترکیه و عربستان و بعضی کشور های دیگر، از آنان حمایت کردند و امریکا هم. یعنی داعش همانند القاعده، با کمک امریکایی ها بوجود آمد. اصل مشکل، خرابی منطقه است، که توسط امریکا، ایران و کشورهای دیگر تخریب شده است، مردم کار و زندگی اجتماعی ندارند، زمینه برای ایجاد این چنین نیروها آماده است.

از آقای نوری زاده میپرسم، که آیا داعش نفوذی در میان مردم دارد؟ او میگوید که امریکایی ها زمانی با قلع و قمع کردن نیروهای مختلف، به شمول عشایری ها، لفراطی های اسلامی را از بین برده بودند، ولی این آقای المالکی بود که با بی توحهی به سنی ها، و روش بدی که در برابر تحصن مردم در انبار اتخاذ کرد، زمینه را برای بوجود آمدن دوبارۀ آنان مساعد ساخت.

میز گزد، با آقایان هوشنگ امیر احمدی، متخصص روابط بین الملل، علی رضا نوری زاده، مفسر مسایل سیاسی و محمد شفیع رسولی، تحلیلگر مسایل سیاسی.