دسترسی به محتوای اصلی
برگ هایی از فرهنگ و هنر افغانستان

ضرورت تدوین فرهنگ لغات مشترک فارسی

نتشر شده در:

در حالی که یک فرهنگ لغات انگلیسی، فرانسوی یا عربی در همۀ کشورهای انگلیسی، فرانسوی یا عرب زبان مشترکاً مورد استفاده قرار می گیرد، در کشورهای فارسی زبان که کنار یکدیگر نیز قرار دارند یک فرهنگ لغات مشترک هنوز در دست نیست و کوشش درخوری نیز در این زمینه صورت نگرفته است.

تبلیغ بازرگانی

برای مثال، کشورهای فارسی زبان افغانستان، تاجیکستان و ایران که دارای زبان و تاریخ مشترک هستند فرهنگ لغات مشترک ندارند و یا هر کدامشان فرهنگ های جداگانه ای برای خود دارند و تاکنون کوششی نیز برای یکدست کردن گنجینۀ واژگانی شان صورت نپذیرفته است.

با این حال، بسیاری از پژوهشگران ایرانی زبان فارسی در مواجهه با زبان فارسی افغانستان به تفاوت هایی پی می برند که در عین حال به منزلۀ نقبی است به گنجینۀ اصطلاحات و واژه هایی که در فارسی قدیم به ویژه در دیوان های شاعران و متون علمی و ادبی و همچنین در افغانستان امروز کاربرد داشته و دارند، هر چند در زبان فارسی ایران از یاد رفته اند. برای نمونه، واژه "مگر" که در ایران به معنای "الا" و "به جز" است در افغانستان به جای "اما" به کار می رود. "گل کردن" که در ایران به معنای "شکفتن " و "شکوفا شدن" است در افغانستان به معنای "خاموش کردن چراغ" به کار می رود و یا "نامه نگاری" که در افغانستان به معنای "خبرنگاری" است نه "نوشتن نامه".
یکی از چالش های تدوین فرهنگ لغات مشترک فارسی چگونگی بهره جویی از همین امتیاز بی بدیل است که نوعاً در زبان فارسی افغانستانی نمودار می شود. و یکی دیگر از گنجینه های زبان، فرهنگ و ادب فارسی اشعار و اثار مولانا است و زبان مولانا چنانکه معروف است پیش از هر چیز زبان زادبومش، یعنی زبان خراسانی است و معروف است که بلخ در روزگار مولانا از اهمیت مهم علمی و ادبی بالایی برای خراسان برخوردار بوده است. زیرا، بلخ از جمله مناطقی است که زبان فارسی در آن بالیده و گسترش یافته : نخستین شاهنامه نویسان که نخستین سُرایندگان شعر به زبان فارسی بوده اند از این شهر برخاسته اند و بلخ در روزگار باستان از مراکر مهم آیین زردشتی و محل تلاقی فرهنگ های فارسی، عربی، هندی، چینی و ترکی بوده و شاید در همین تلاقی فرهنگی است که باید منشا فکر مدارا را در اشعار مولانا جست. پرسش این است که عرصه های کار برای پی بردن به غنای این فرهنگ و زبان مشترک که زادگاهش در هر حال مزارشریف امروز است کدام ها هستند؟
صالح محمد خلیق، رییس اطلاعات و فرهنگ مزار شریف، به این پرسش و دیگر پرسش ها پاسخ داده است.

 

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.