ارزیابی موازنه قدرت نظامی ایران در خلیج فارس- ابعاد موشکی و اتمی (1)

تشدید تنش بر سر فعالیتهای اتمی مشکوک به داشتن اهداف نظامی در ایران، خطر رویارویی مسلحانه در منطقه خلیج فارس را طی هفته های اخیر به نحو بی سابقه ای افزایش داده است. <<مرکز بین المللی مطالعات استراتژیک >> طی نشریه تازه ای، ضمن مقایسه ظرفیتهای موشکی و اتمی ایران با کشورهای منطقه، نتایج احتمالی برخورد نظامی مابین قدرتهای رقیب را مورد بررسی تطبیقی قرار داده است.

در این بررسی تحقیقی که توسط آنتونی کوردسمن، و الکساندر ویلنر صورت گرفته، ادعا شده : "تلاش ایران برای دست یافتن به سلاح اتمی و قابلیت مسلح ساختن موشکها و هواپیماهای خود به این نوع سلاحها، جدی ترین خطری است که آمریکا، اسرائیل و اعراب را مورد تهدید قرار داده است."

آمریکا، اروپا، کشورهای خلیج فارس و اسرائیل مشترکاً بر این باوراند که ایران دارای ظرفیت موشکی رو به رشد با قابلیت هدف قرار دادن اسرائیل است. ایران در حال توسعه موشکهای مجهز به موتور سوخت جامد، و افزایش برد سلاحهای پرتابی است، اگرچه بسیاری از سامانه های موشکی ایران همچنان در مرحله تکمیلی قرار دارند. از این لحاظ ارزیابی دقیق برد موشکها، دقت هدفگیری و قابل اطمینان بودن کلاهکهای انفجاری آنها هنوز امکان پذیر نیست.

در این مورد که ایران چه زمانی قادر به ساخت موشکهایی خواهد شد که بتوانند، با استفاده از کلاهکهای متعارف (غیر اتمی و غیر شیمیائی) هدفهای تعیین شده را با دقت و به شکل موثر مورد اصابت قرار دهند هنوز اتفاق نظر بدست نیامده است، چنانکه در مورد کارکرد موشکهای ایران در مقابل سیستمهای دفاع ضد موشکی نیز تردید های جدی در میان است.

ارزیابی تلاشهای ایران برای دست یافتن به سلاح اتمی نیز با ابهام و تفاوت نظرهایی از این دست روبرو است- اگرچه اغلب کارشناسان و رهبران سیاسی در آمریکا، اروپا، اسرائیل و کشورهای عرب بر این باور اند که ایران بصورت فعال، در تلاش دست یافتن به قابلیت تولید بمب اتمی است و عملا دانش فنی و تجهیزات لازم برای مبادرت به انفجار اتمی و طرحهای متعدد ساخت بمب اتمی را در اختیار دارد.

توسعه موشکهای بالستیک

ایران قابلیت موشکی خود را به جبران در اختیار نداشتن ظرفیتهای نظامی قراردادی (نیروی هوایی موثر)، و بمنظور تهدید هدفهای حساس در سرزمینهای دشمن، منجمله پایگاههای نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس، بوجود آورده است.

از این لحاظ ظرفیت موشکی در دکترین دفاع نا متقارن ایران دارای جایگاه خاصی است. با وجود حجم وسیعی از اطلاعات غیر محرمانه پیرامون موشکهای ایران، بخشهایی از برنامه تولید موشکهای دوربرد ایران همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد.

ایران تاکنون به اندازه کافی موشکهای خود را مورد آزمایش قرار نداده، به این دلیل ارزیابی قابلیت عملیاتی آنها در جنگ واقعی هنوز روشن نیست. بعلاوه، ایران بصورت مستمر در حال تغییر دادن مشخصات کلیدی موشکهای خود و نوآوری با هدف نصب کلاهک موشکی، میکربی و شیمیایی در دماغه آنها است.

ظرفیت بازدارنده موشکی

اگر چه ایران ظرفیت موشکی را وسیله ای در جهت بهبود موقعیت استراتژیک خود در منطقه میبیند، هنوز روشن نیست که آیا این ظرفیت قادر به عبور از مرز تهدید های محدود تخریبی و تبدیل شدن به یک قدرت راهبردی موثر خواهد شد؟

با وجود بهبود دقت هدف گیری موشکهای میان برد ایران، موشکهای یاد شده هنوز فاقد قابلیت لازم برای مورد اصابت قراردادن دقیق هدفهای خود در شعاع تعیین شده اند. از این رو چنانچه تعیین هدف با دقت کامل و بدون نقص نیز صورت گیرد، و سیستم موشکی بدون هر گونه مشکل فنی عمل کند، تنها کمتر از نیمی از موشکهای پرتاب شده ایران قادر خواهند بود به حوالی هدفهای تعیین شده برسند.

در نتیجه بسیاری از موشکهای برد متوسط و برد بلند ایران تنها با خوش شانسی میتوانند در شعاع یک یا دو کیلومتری از هدف تعیین شده فرود آیند. نصب کلاهک با قدرت انفجاری بالا در دماغه موشکها نیز، برای ایران همچنان با مشکل طراحی روبرو است.

کلاهک های مجهز به بمب های خوشه ای میباید دقیقا در ارتفاع مناسب منفجر شوند در غیر این صورت قدرت تخریبی آنها کاهش مییابد. در مورد موشکهای ایرانی، فیوزهای نصب شده برای ایجاد انفجار در زمان و ارتفاع لازم، و در نتیجه قدرت تخریبی آنها، اطلاعات اندکی در دست است.

با این حال استفاده از موشکهای اسکاد، طی "موشک‌باران" مابین ایران و عراق، جنگ عراق و کویت در سال 1991 و استفاده از موشکهای اسکاد از سوی عراق علیه اسرائیل و عربستان، نشان داد که با وجود تاثیر تخریبی محدود این موشکها، تاثیر روانی آنها قابل ملاحظه است.

در صورتی که موشکهای ایرانی از دقت هدف گیری موشکهای پرشینگ-2 و یا موشکهای کروز آمریکا برخوردار بوند، هدف قرار دادن دقیق پایگاههای نظامی، کارخانجات و یا مراکز تمرکز جمعیت آسان تر بود.

حد اکثر توان تخریبی کلاهک موشک میان برد و یا دوربرد در حد انفجار یک بمب هم وزن آن خواهد بود. هواپیما های جنگنده در هر پرواز قادر به حمل تا شش برابر وزن چنین بمبهایی هستند. قدرت حمل بمب، توسط بمب افکن های سنگین تا بیست برابر این وزن است. به این دلیل بسیاری از کشور های پیشرفته (بریتانیا، اسرائیل، فرانس و آمریکا) بخش مهم قابلیتهای دفاع هوایی خود را بر پایه ایجاد نیروی هوایی مجهز و و هواپیماهای پیشرفته قرار داده و ظرفیت های موشکی خود را محدود ساخته اند. در این کشورها موشک عمدتا یا در خدمت حمل کلاهکهای اتمی است و یا در خدمت دفاع ضد موشکی.

محدودیتهای تخریبی موشکهای بالستیک در صورت تجهیز کلاهک آنها به بمب اتمی از میان خواهد رفت. در مورد بمبهای شیمیایی و میکربی، انفجار میباید در ارتفاع و شرایط جوی خاص صورت پذیرد و فائق آمدن به دشواری های ناشی از آن چالش مهندسی قابل ملاحظه ای است.

گزارش یاد شده پیشبینی میکند که تا سال 2015 ایران بتواند به تولید موشکهای قاره پیما با برد تا 4000 کیلومتر دست یابد و پیش از آن به ظرفیت ساخت بمب اتمی نائل گردد.

در حال حاضر ایران دارای ذخیره موشکهای میان برد برای هدف قرار دادن تمام نقاط خاورمیانه است. موشکهای بالستیک میان برد ایران بر پایه موشکهای نودونگ کره شمالی ساخته شده اند. این موشکها متعلق به خانواده شهاب و عبارتند از نمونه های متنوع شهاب-3 ، شهاب-3 آ، شهاب -3 ب، شهاب چهار موشک قدر)، و سجیل که به موتور سوخت جامد مجهز و نیازمند زمانی کوتاهتر از موشکهای با سوخت مایع شهاب-3 برای آماده شدن است. برد متوسط این موشکها از 1500 تا 2500 کیلومتر برآورد شده است.

قابلیت موشکی با اهمیت ترین بخش از مجموعه تدارکات دفاع ملی در ایران امروز محسوب میشود. از این لحاظ پخش تلویزیونی تصاویر پرتابهای موشکی، در جریان برگزاری رزمایشهای ایران، همواره به عنوان بحش مهم مانورها مورد استفاده قرار گرفته است.

ایران توسعه قابلیتهای موشکی خود را با هدف حمل کلاهک اتمی دنبال میکند. تنها در صورت مجهز ساختن موشکهای بالستیک ایران به کلاهکهای کشتار جمعی (بمب اتمی- ویا سلاحهای میکربی و شیمایی) میتوان ظرفیت موشکی (و اتمی) جمهوری اسلامی را به عنوان یک ظرفیت بازدارنده نامتقارن تلقی کرد.

... ادامه دارد